Ενα από τα καλύτερα ιστορικά μυθιστορήματα που διάβασα φέτος, και, τουλάχιστον απ' όσο θυμάμαι, από τα ελάχιστα που χρονικά τοποθετούνται στα ταραγμένα χρόνια πριν από την Αλωση, στον ελλαδικό χώρο, και συγκεκριμένα στο Δεσποτάτο του Μυστρά και στην ευρύτερη περιφέρεια της Πελοποννήσου, όταν οι Παλαιολόγοι, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να διαφυλάξουν την ελληνικότητα και τη συνέχεια του γένους, μέσα από τις συμπληγάδες της οθωμανικής απειλής που πλησίαζε και της αδιαφορίας των Δυτικών που εθελοτυφλούσαν. Η αφήγηση ξεκινά με τη συνάντηση στο σήμερα, της αδελφής Θεοπίστης και του Κωνσταντίνου Χρυσοβέργη, των οποίων οι ζωές αρχικά φαίνεται να μην τέμνονται πουθενά, τουλάχιστον, λόγω συνθηκών που αφορούν το χωροχρόνο της πραγματικής τους διαβίωσης, ωστόσο με την εξέλιξη της πλοκής έως την κορύφωση της, διαφαίνεται η άρρηκτη σύνδεσή τους δια μέσω των αιώνων και των ιστορικών συγκυριών, με τη συνδρομή των "ανέμων του χρόνου". Είναι πολλά τα χαρίσματα του συγκεκριμένου βιβλίου και δεν περιορίζονται μόνο στον αριστοτεχνικό συνδυασμό ιστορίας και μυθοπλασίας, στην ακριβή και λιτή αναπαράσταση του κοινωνικού περιβάλλοντος εκείνης της εποχής, όχι μόνο στον Μυστρά, αλλά και στις περιοχές που αποτελούσαν "φραγκικές" κτήσεις, ακόμα και στην Μπαρμπαριά, με τα ήθη, τα έθιμα, τις συνήθειες, τις προκαταλήψεις, τα στερεότυπα, την ανθρώπινη εκμετάλλευση, τις αντιπαλότητες μεταξύ των εκάστοτε ηγεμόνων, τον συνεχή αγώνα επιβίωσης για τους μη έχοντες εκείνης της εποχής και επικράτησης δια της απόκτησης περισσότερης εξουσίας για τους κρατούντες. Η σκιαγράφηση των συγγραφικών χαρακτήρων είναι εξαιρετικά επιτυχής και καθιστά την αφήγηση όχι απλώς ρέουσα με φυσικό τρόπο, αλλά εξόχως ελκυστική. Είναι δε σαφές, ακόμα και αν δεν κοίταγα μέρος της βιβλιογραφίας στην οποία ανέτρεξε η κ. Τσαμαδού, ότι η έρευνα και η αναζήτηση είτε πρωτογενών πηγών είτε ιστορικών κειμένων και μελετών με θέμα την συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ήταν ιδιαιτέρως ενδελεχής και εμβριθής, ίσως και λόγω ...επαγγέλματος που προσδίδει ιδιαίτερο βάρος σε γεγονότα και στοιχεία. Το ιστορικό υπόβαθρο του βιβλίου, τελεί σε πλήρη αρμονία και ισορροπία με την συγγραφική σύλληψη, και η δημιουργός του θέτει τα πρόσωπα που διαδραματίζουν καίριο ρόλο από την αρχή έως το τέλος, δίπλα σε κορυφαίες προσωπικότητες, που φέρουν ιδιαίτερο "βάρος" και αναμφισβήτητα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας. Ιστορικές προσωπικότητες, όπως ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος που αποτελεί θρύλο για την ιστορία και την παράδοσή μας, τον οποίο ωστόσο, μέσω της αφήγησης και της μυθοπλασίας, η συγγραφέας πιστή στις πηγές της, δεν αρκείται στην εξιδανίκευση του και το τραγικό του τέλος το 1453, αλλά μας παρουσιάζει σταδιακά την πορεία του, από τα χρόνια που έστεκε αρωγός στον αδελφό του Ιωάννη Παλαιολόγο έως την ανάδειξή του στον αυτοκρατορικό θρόνο, ο Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων), που δεν δίστασε, σε χρόνους χαλεπούς, να αναδείξει και να υποστηρίξει σθεναρά τις φιλοσοφικές του θέσεις, για την ελληνικότητα του Βυζαντίου, με τον συγκερασμό της πλατωνικής διδασκαλίας και του χριστιανισμού ως ακρογωνιαίου λίθου της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ο Βησσαρίων, ο φωτισμένος ιερομόναχος, που ξεκίνησε από τον Μυστρά, για να καταλήξει στη Δύση, "θύμα" της επιφυλακτικότητας, της καχυποψίας, του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας που επικράτησαν εν ονόματι της διατήρησης ακέραιης της ορθόδοξης πίστης, την κρίσιμη περίοδο της αναζήτησης συμμάχων από το παρηκμασμένο Βυζάντιο και εν μέσω του διχασμού "ενωτικών" και "ανθενωτικών" (η διαχρονική εθνική μας "μάστιγα") και ο Γεώργιος Γεννάδιος, πολέμιος της "ένωσης" των δύο εκκλησιών και εν συνεχεία πρώτος Πατριάρχης μετά την Αλωση, χωρίς να παραλείπονται οι αναφορές στους Λατίνους, στους Γενουάτες, στους Βενετούς και στους Οθωμανούς. Επομένως, όχι απλώς συνιστώ ανεπιφύλακτα το συγκεκριμένο βιβλίο, αλλά κατέληξα, ότι άξιζε τον κόπο να αναμένω (μιλώντας πάντα προσωπικά) επί τρία έτη, το νέο δημιούργημα της κ. Τσαμαδού, τους "Ανέμους του Χρόνου" να με παρασύρουν, να με γοητεύσουν και να με συγκινήσουν.
