Τρίτη 1 Μαΐου 2018

"Το ρ της Ερωμένης" ΕΙΡΗΝΗ ΒΑΡΔΑΚΗ, εκδ. Bell 2018

Ευφυής συγγραφική σύλληψη, εξαιρετική η περιγραφή της συμπεριφοράς και της ψυχολογίας των βασικών χαρακτήρων, η διείσδυση και η "καταβύθιση" στις πιο μύχιες σκέψεις και εμμονές τους, η αποτύπωση της "χειραγώγησής" τους είτε εκατέρωθεν είτε επηρεασμένη από τις συνθήκες και τις ανατροπές στη ζωή τους, στοιχεία τα οποία διατρέχουν όλη την αφήγηση και κορυφώνονται προς το τέλος, με τρόπο που δεν μπορείς να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου. Μπορώ να πω επιπλέον ότι με εντυπωσίασε και με εξέπληξε ευχάριστα η πρωτοπρόσωπη αφήγηση για όλους όσους εμπλέκονται σε αυτό το "παιχνίδι" (ακόμα και της μικρής Νεφέλης). Δεν θα το κατέτασσα στα αμιγώς αστυνομικά μυθιστορήματα, αλλά στην ευρεία κατηγορία αυτών, αφού το βάρος "γέρνει" προς τους ψυχολογικούς παράγοντες (πάθος, εξάρτηση, αυτολύπηση, πικρία, μνησικακία, εκδικητικότητα κ.α.) που επιδρούν αποφασιστικά (και ολέθρια στη συγκεκριμένη περίπτωση) στην ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης και στην ατομική κρίση και συνείδηση. Με βεβαιότητα όμως το κατατάσσω στα πολύ αξιόλογα και ενδιαφέροντα έργα της νεότερης γενιάς των Ελλήνων συγγραφέων, οι οποίοι, επιλέγοντας ένα διαφορετικό (και αναμφισβήτητα πιο δύσκολο) λογοτεχνικό είδος από τα σύνηθη (κοινωνικά, αισθηματικά, ιστορικά) αποδεικνύουν συνεχώς τα τελευταία έτη, ότι όχι μόνο ως ταλαντούχοι και πολλά υποσχόμενοι, έχουν τις ικανότητες να ανταποκριθούν κάλλιστα αλλά παραδίδουν (όπως συγκεκριμένα η κ. Βαρδάκη) έργα ικανά να προκαλέσουν και να διατηρήσουν, αν όχι να αυξήσουν το αναγνωστικό ενδιαφέρον, με τον τρόπο γραφής τους. Με χαρά θα αναμένω το επόμενο, μια και έχει ήδη βάλει η ίδια η συγγραφέας "ψηλά τον πήχη".

"Μυρωδιά από σανίδι", Κώστας Κρομμύδας, εκδ. Διόπτρα 2018


Ομολογώ, ότι έχω διαβάσει άπειρες βιογραφίες, αυτοβιογραφίες, ιστορίες βασισμένες σε «αληθινά γεγονότα», ή εμπνευσμένες από αυτά, αλληγορίες, μυθιστορίες οι οποίες στηρίζονται στη διακειμενικότητα και αντλούν στοιχεία από άλλα λογοτεχνικά είδη, ωστόσο, ως αναγνώστρια που πάντα διατηρώ αυξημένες προσδοκίες από κάθε νέο βιβλίο δημιουργού (του οποίου αναμφίβολα θα πρέπει να μου αρέσει ο τρόπος γραφής του και αναμένω το κάτι «παραπάνω»), μπορώ να πω ότι το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, τις ικανοποίησε στο ακέραιο, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα του. Ξεκινώντας από το παρόν και με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η οποία προσδίδει αμεσότητα και ρεαλισμό, η αφήγηση συνεχίζεται ρέουσα, και εναλλάσσεται, με αναδρομή στο παρελθόν, όπου, ο αναγνώστης καλείται να γνωρίσει και να κατανοήσει, την πορεία της προσωπικής και θυελλώδους σχέσης του Νικολάου Δούκα και της Λυδίας Ρανιέρη, από την αρχή της γνωριμίας τους έως το τέλος, μιας ζωής γεμάτης «μυρωδιάς από σανίδι», επηρεασμένης αναπόδραστα από τις έντονες προσωπικότητές τους. Η εναλλαγή μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, είναι απολύτως ισορροπημένη και ενταγμένη στην αφήγηση, αφού όχι μόνο δεν είναι κουραστική ή αποτρεπτική για τον αναγνώστη, αλλά προσωπικά, θεωρώ ότι ήταν απολύτως απαραίτητη για τον ιδανικό συγκερασμό μεταξύ της συγγραφικής επινόησης και της πραγματικότητας, αποδίδοντας σεβασμό σε δύο καλλιτέχνες οι οποίοι διαχρονικά τίμησαν και τιμούν έως και σήμερα την τέχνη της υποκριτικής στην Ελλάδα. Κατά την εξέλιξη της αφήγησης, τα έντονα συναισθήματα, οι σκέψεις, οι προβληματισμοί, οι αντιθέσεις, τα διλήμματα, οι επιθυμίες και οι εσωτερικές συγκρούσεις των βασικών χαρακτήρων αποδίδονται με εξαιρετική ενάργεια, πιστότητα, ακρίβεια και δραματικότητα, χωρίς ανούσιες υπερβολές, με κυρίαρχο στοιχείο του βιβλίου (κατά την προσωπική μου άποψη) τη δυναμική του έρωτα, του ενός και μοναδικού που μπορεί να έχει κανείς την τύχη να γνωρίσει και να βιώσει στη ζωή του.
Η απάντηση στην υποσημείωση που έχει τεθεί στο εξώφυλλο του βιβλίου («Πέφτει ποτέ αυλαία στον έρωτα;;»), μετά πλέον την ολοκλήρωση της ανάγνωσης της ιστορίας, θεωρώ ότι έχει δοθεί μέσα από την άρτια δομημένη αφήγηση και την σκιαγράφηση της προσωπικότητας των βασικών χαρακτήρων, και αποτυπώνεται προς τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, (οι οποίες εμπεριέχουν και ένα ιδιαίτερα συγκινησιακό «φορτίο» και για αυτό αξίζουν ιδιαιτέρως περισσότερα εύσημα στον συγγραφέα).
Από αυτές τις τελευταίες σελίδες ξεχωρίζω ένα μικρό χαρακτηριστικό απόσπασμα, το οποίο θεωρώ ότι συμπυκνώνει το μήνυμα του βιβλίου….. «και αν είσαι τυχερός και τον συναντήσεις μη χάσεις την ευκαιρία να τον ζήσεις. Μην χάσεις την μοναδική δυνατότητα που σου δίνει να σε ταξιδέψει στα μαγικά του μονοπάτια, στην ολοκλήρωση, στην ευτυχία. Αν, όμως τον αρνηθείς επειδή δειλιάζεις μπροστά στα πρέπει του, τότε μην τον ονοματίσεις ανεκπλήρωτο. Ονομάτισέ τον απλώς επιλογή σου. Επιλογή σου να τον αφήσεις, να σου φύγει και να μείνεις συμβιβασμένος με ό,τι σε κάνει να νιώθεις ασφαλής. Κι ας μην ξεχνάμε ποτέ πως η μεγαλύτερη εξύμνηση του έρωτα είναι για το μεγαλείο του κι όχι για την αδυναμία του».  
«Μυρωδιά από σανίδι» νοσταλγική, συναρπαστική, έμφορτη ονείρων, επιθυμιών και παθών…..διανθισμένη στα κατάλληλα σημεία με αποσπάσματα κορυφαίων θεατρικών έργων, μία έξοχη μυθιστορία για πολλούς λόγους, και για κάτι τελευταίο:
 Η συγγραφική έμπνευση πολλές φορές, ορμώμενη από αληθινά γεγονότα, όπως αυτά βιώθηκαν από τους κοινωνούς τους, έχει ως αποτέλεσμα τη σύνδεση μεταξύ της πραγματικότητας (ιδίως όσων γεγονότων συνέβησαν στο μακρινό παρελθόν) και της μυθοπλασίας, προκειμένου να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί στο αναγνωστικό κοινό, το πνευματικό έργο του/της δημιουργού του, η οποία αποβαίνει άλλοτε επιτυχής άλλοτε όχι….και αυτό εξαρτάται από τη συγγραφική και συνθετική ικανότητα (χάρισμα θα έλεγα εγώ…) του δημιουργού να αναπαριστά στο μέτρο του δυνατού, σεβόμενος όσους έζησαν τα πραγματικά γεγονότα, να αξιοποιεί το ατόφιο «υλικό», να το προσαρμόζει και να το μετουσιώνει σε μία νέα «λογοτεχνική» (πλέον) πραγματικότητα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, και κατά την προσωπική μου άποψη, το «στοίχημα» νομίζω ότι έχει κερδηθεί (για άλλη μία φορά αφού και τα προηγούμενα έργα του συγγραφέα επίσης βασίζονταν σε αληθινά γεγονότα), επάξια, με μία σημαντική διαφορά,  όπως εγώ τη διέκρινα….σε εμένα (τουλάχιστον) είναι σαφές, ποια πρόσωπα ενέπνευσαν τον δημιουργό και η προσωπική τους σχέση, καλλιτέχνες οι οποίοι θεωρούνται έως και σήμερα κορυφαίοι, το έργο τους και η προσωπικότητά τους αγγίζουν τα όρια του «μύθου», παρά το χρόνο που έχει διανυθεί από το μεσουράνημά τους έως και σήμερα…..Στο βιβλίο «Μυρωδιά από σανίδι» η αντιστοίχιση μεταξύ μύθου, συγγραφικής σύλληψης και πραγματικότητας είναι πιο ευδιάκριτη μεν, αλλά η «σύγκριση» μεταξύ των ανωτέρω (κατά την προσωπική μου εκτίμηση) είναι επιτυχής, και αυτό οφείλεται στην άψογη χρήση και κατάλληλη διαμόρφωση του πρωτογενούς «υλικού» εκ μέρους του δημιουργού, ο οποίος μας παρέδωσε ένα έξοχο βιβλίο, για το οποίο ευλόγως πρέπει να αισθάνεται δικαιωμένος.