ΣΟΝΙΑ ΣΑΟΥΛΙΔΟΥ "Το ακρωτήρι των κοραλλιών", εκδ. Ωκεανίδα 2019

Εξαιρετικό "Ακρωτήρι των Κοραλλιών" για πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέα και μάλιστα στην αστυνομική λογοτεχνία, σε ένα είδος πολύ απαιτητικό και για τον δημιουργό και για τον αναγνώστη. Η ιστορία που ξεκινά από τρεις δολοφονίες και τρεις ασύνδετες (φαινομενικά) γυναίκες, κρατά τον αναγνώστη σε εγρήγορση, με την πλοκή, την γρήγορη εξέλιξή της, τους ρεαλιστικούς χαρακτήρες και την πρωτοτυπία, η οποία κατά την προσωπική μου κρίση έγκειται στο ακόλουθο ευφυέστατο εύρημα : οι βασικοί χαρακτήρες δεν είναι αστυνομικοί, ντέτεκτιβς ή οι καθ' ύλην αρμόδιοι για την εξιχνίαση, οι οποίοι έχουν περάσει σε δεύτερο πλάνο, αφού ουσιαστικά τις πρωτοβουλίες της "αναζήτησης" των ενόχων, την διασταύρωση των στοιχείων και των γεγονότων και εν τέλει την εξιχνίαση αναλαμβάνουν κατά κάποιο τρόπο, οι ίδιες οι συγγραφικές ηρωίδες, με τον δικό τους τρόπο σκέψης, κινούμενες από τις συνθήκες και τις καταστάσεις όπως διαμορφώνονται στη ροή της αφήγησης και αποτυπώνονται σε κάθε κεφάλαιο βήμα βήμα, από την κάθε μία ξεχωριστά. Ενδιαφέρον και μυστηριώδες, όπως πρέπει για ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, πολύ περισσότερο που είναι πρωτόλειο, και αποτελεί σαφή ένδειξη, ότι η κ. Σαουλίδου διαθέτει όλες τις ικανότητες και το ταλέντο να συνεχίσει τη συγγραφική της πορεία στη συγκεκριμένη λογοτεχνική κατηγορία.

ΡΟΥΛΑ ΣΑΜΑΙΛΙΔΟΥ "Ενας Τούρκος στο σαλόνι μου", εκδόσεις Μ. Σιδέρη 2019

Πολύ ενδιαφέρον και αξιόλογο ανάγνωσμα, το οποίο και με μόνο με τον τίτλο του σε κεντρίζει να το επιλέξεις και να διαβάσεις την ιστορία του Μεχμέτ, σπάνια για την ταραγμένη και τραγική εποχή που εκτυλίσσεται και τις συνέπειες της στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον για να μας δείξει ότι η αληθινή αγάπη, η αφοσίωση και η πίστη καταλήγουν να είναι κάποιες φορές πέρα και πάνω από λαούς και έθνη, και το πεπρωμένο εκάστου επαφίεται στη δική του βούληση και συνείδηση.

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ - ΠΑΝΑΓΟΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ "Είδα τον εαυτό μου στα μάτια σου" - "Κλεμμένες Λιακάδες", εκδόσεις Ωκεανός 2017 - 2019

Πολλές φορές η μυθοπλασία και η συγγραφική σύλληψη δεν είναι αρκετές για να προσεγγίσουν την πραγματική ζωή, σε όλες της τις εκφάνσεις, ευχάριστες ή δυσάρεστες και αυτό γιατί η ανθρώπινη φύση είναι πολύ συχνά απρόβλεπτη, επηρεαζόμενη από ποικίλους παράγοντες και συχνά ανεξάρτητους της θελήσεως μας, αφού ουδείς μπορεί να αγνοεί το κοινωνικό περιβάλλον εντός του οποίου καλείται να ζήσει.  Διαβάζοντας το πρώτο βιβλίο της Μαρίας Παναγοπούλου με τον πρωτότυπο τίτλο, δεν περίμενα ότι θα με εντυπωσίαζε τόσο πολύ και ότι, στη συνέχεια θα περίμενα με ανυπομονησία και το δεύτερο βιβλίο της τις «Κλεμμένες Λιακάδες» (ακόμα και αν μπορεί να διαβαστεί αυτοτελώς, προσωπικά θεωρώ ότι αποτελεί σύνολο αδιάσπαστο με το «Είδα τον εαυτό μου στα μάτια σου»). Με το πρώτο της βιβλίο (θα το χαρακτηρίσω page turner, τον αγγλικό όρο αφού δεν σε αφήνει να το αφήσεις, από την πρώτη έως την τελευταία του σελίδα), με την αφήγηση της μοναδικής ιστορίας της Μάικας, η Μαρία Παναγοπούλου με τον άμεσο τρόπο γραφής της, την ευαισθησία και τον τρόπο που προσεγγίζει τις ψυχικές προθέσεις, διαθέσεις και εναλλαγές των βασικών χαρακτήρων του έργου, την μεστή και στέρεη σκιαγράφηση της προσωπικότητας εκάστου/ης εξ αυτών, χωρίς μελοδραματισμούς ή υπερβολές, με επιτυχημένη ισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και δραματικότητας, όπου αυτή η τελευταία απαιτείτο σε σημεία που η ένταση κορυφώνεται, μου απέδειξε ως αναγνώστρια ότι δικαίως και επάξια, θεωρείται μία από τις πολλά υποσχόμενες νέες συγγραφείς. Διότι για να καταφέρεις να αποδώσεις συγγραφικά και να μεταφέρεις πλήθος συναισθημάτων που συνδέονται με μία τόσο περίπλοκη αληθινή ιστορία, σαφώς πρέπει να έχεις και έμπνευση και ταλέντο. Με το δεύτερο βιβλίο της τις «Κλεμμένες Λιακάδες», (ομολογώ ότι είμαι πολύ επιφυλακτική στις «συνέχειες» των επιτυχημένων βιβλίων και πάντα με τον φόβο της απογοήτευσης) εξεπλάγην ακόμα πιο πολύ, αφού, η κ. Παναγοπούλου, σε δεύτερο χρόνο και παραθέτοντας με παραστατικότητα, αγωνία και μυστήριο την ιστορία της Νεκταρίας και της Αέλιας μας παρέδωσε ένα ισάξιο του πρώτου, νέο έργο της. Και δεν θα το επετύγχανε αυτό, ασφαλώς, αφού η δυναμική της γραφής της, η ευρηματικότητά της, η ικανότητά της να αναπαριστά και να εντρυφεί στον δύσκολο, αρκετές φορές ψυχικά ταραγμένο και πολύπλοκο συναισθηματικό κόσμο των χαρακτήρων της, να συνδέει το έντονο και ταραχώδες παρόν με το οδυνηρό παρελθόν χωρίς να κουράζει ή να προκαλεί κατά κάποιον τρόπο δυσφορία στον αποδέκτη του έργου της, κατέστησε και τις «Κλεμμένες Λιακάδες» εξίσου αξιόλογο και ενδιαφέρον έργο με το πρώτο. Και είναι δύσκολο πολύ, νομίζω, να ανταποκρίνεται ο δημιουργός στις αναγνωστικές προσδοκίες, ιδιαίτερα αν είναι αυξημένες μετά την πρώτη συγγραφική και επιτυχημένη προσπάθεια. Η κ. Παναγοπούλου έως και σήμερα δεν με έχει απογοητεύσει ολοσδιόλου, αντιθέτως με έχει γοητεύσει και με έχει κερδίσει, και δεν θα είναι υπερβολή να πω, ότι την περιμένω και στο επόμενο έργο της να ξεπεράσει τον εαυτό της.      

                                                                                                                         

ΘΑΛΕΙΑ ΚΟΥΝΟΥΝΗ "Κασετίνα", εκδ. Λιβάνη 2019

Το "καθηλωτικό" είναι χαρακτηρισμός που δεν αρκεί για αυτό το έργο, το πόνημα κυριολεκτικά, γιατί θέλει ιδιαίτερη ψυχική αντοχή να μελετήσεις τα αποτρόπαια εγκλήματα και τις θηριωδίες που έλαβαν χώρα από τους Γερμανούς σε βάρος όσων απείχαν από τα δικά τους στερεότυπα περί "αρίας φυλής". Η "Κασετίνα" με την πένα της Θάλειας Κουνούνη, ακολουθώντας την αφηγηματική τεχνική της αναδρομής, διατρέχει το χρονικό διάστημα εβδομήντα και πλέον ετών, από τη σημερινή δύσκολη και επικίνδυνη (με διαφορετικές συνθήκες εποχή) προς το παρελθόν, σε εκείνα τα τραγικά γεγονότα, που αποτελούν πλέον ιστορία και μάλιστα μία από τις μιο μελανές σελίδες της. Με εύστοχη συγγραφική τεχνική, η εξέλιξη της πλοκής αποκτά το χρονικό βάθος και βάρος που απαιτούνται για να συνδεθεί το ιστορικό παρελθόν με την μυθοπλασία, και με την εναλλαγή της αφήγησης από πρωτοπρόσωπη σε τριτοπρόσωπη, επιτεύχθηκαν (κατά την προσωπική μου άποψη) ο ρεαλισμός, η αληθοφάνεια και η αμεσότητα του τόσο δύσκολου εγχειρήματος να αποτυπωθούν και να μεταφερθούν στον αναγνώστη ιστορικά και με ιδιαίτερη βαρύτητα γεγονότα τα οποία διαδραμάτισαν καίριο ρόλο και επηρέασαν τη ζωή και την πορεία των χαρακτήρων του βιβλίου. Μπορεί για πολλούς η εποχή του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου να φαίνεται "μακρινή", με την ελπίδα ή την ευχή ποτέ να μην επαναληφθούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας....η "Κασετίνα" μας προσφέρει ένα είδος "αφύπνισης" και μας καλεί μέσα από την τραγική ιστορία της Χελένα και της Ραχήλ να σκεφθούμε και να προβληματισθούμε, εάν το παρελθόν μπορεί όντως να μας "διδάξει", να μας αποτρέψει και να μας καταστήσει σοφότερους ή μπορεί να αναβιώσει με εξίσου σκληρό και αδιανόητο τρόπο.....η "Κασετίνα" δεν αποτελεί μόνο μία εξιστόρηση των δεινών του πολέμου από τη σκοπιά των Εβραίων ή όσων είχαν την "ατυχία" να μην ανήκουν στο είδος του "τέλειου ανθρώπου" που οραματίζονταν οι Γερμανοί, είναι πολλά περισσότερα, θέτει θέματα ηθικής, αγάπης, αλληλεγγύης, αφοσίωσης, λήθης, μνήμης, συλλογικής ευθύνης και συνείδησης, τα όρια του καλού και του κακού, του δίκαιου και του αδίκου, σκέψεις και ζητήματα που είτε κοινωνιολογικά είτε μέσω της φιλοσοφικής οδού, διαχρονικά αγγίζουν τον πυρήνα της ύπαρξης μας .....Ολα αυτά καθιστούν την "Κασετίνα" πολύ περισσότερο από ένα πολύ ενδιαφέρον και αξιόλογο ανάγνωσμα, και όχι απλώς καθηλωτικό, αλλά θα έλεγα συγκλονιστικό. Και τελικά είναι χάρισμα, να μπορείς να εναλλάσσεσαι ως συγγραφέας και δημιουργός μεταξύ διαφορετικών "ειδών" λογοτεχνίας, ικανοποιώντας τους αναγνώστες σου και με το παραπάνω, προσωπικά έχοντας γνωρίσει και αγαπήσει τη γραφή της Θάλειας Κουνούνη, περίμενα την "Κασετίνα" με ανυπομονησία και ομολογώ ότι ήταν και διαφορετική (με την καλή έννοια) και μοναδική και ανεπανάληπτη. 

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΖΕΜΠΗ "Οι δρόμοι της λήθης" εκδ. Διόπτρα 2019

Εάν το "Πέτρα και Μέλι" ήταν πολύ καλό, "Οι δρόμοι της λήθης" (και ας περιμέναμε πολύ καιρό ως το επόμενο βιβλίο της κ. Ζέμπη) είναι εξαιρετικό, καταδεικνύοντας ότι το καλό και το κακό μπορούν να συνυπάρξουν, ακόμα και να αλληλοδιαδέχονται το ένα το άλλο στην ατομική κλίμακα αξιών, εξαρτώμενα κάθε φορά από παράγοντες, που δεν είναι προβλέψιμοι. Καλογραμμένο, με ένταση, ρεαλισμό, αμεσότητα και απροσδόκητες ανατροπές.αναπαριστά την κοινωνία της (δύσκολης) εποχής μας, την κρίση, την παρακμή, την συνεχή προσπάθεια επιβίωσης, τα όρια της λήθης και της συγχώρεσης, τις εσωτερικές και ψυχολογικές "συγκρούσεις" της ανάγκης για συναισθηματική ασφάλεια και ισορροπία και της ροπής προς την παραβατικότητα, την αληθινή φιλία που κάποιες φορές "καλλιεργείται" κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες για να παραμείνει ακέραια και ανεκτίμητη. Οι δρόμοι τεσσάρων ανθρώπων, με διαφορετικούς χαρακτήρες, καταβολές, κοινωνικό περιβάλλον, που αλληλοτέμνονται, διασταυρώνονται, περιπλέκονται όπως και οι ζωές τους. Μέσα από τις προσωπικές τους ιστορίες και ξεκινώντας από φαινομενικά ασύνδετα περιστατικά μεταξύ τους, όπως τις αφηγείται ένας εκ των τεσσάρων βασικών συγγραφικών ηρώων, η πλοκή χάρη στην καταιγιστική γραφή, εξελίσσεται σταθερά, με αμείωτο ενδιαφέρον ως το καθηλωτικό τέλος. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα και όπως αποδείχθηκε η αναμονή άξιζε και με το παραπάνω !!!!!!

Θοδωρής Παπαθεοδώρου "Γυναίκες της μικρής Πατρίδας", "Λιανοκέρια της μικρής Πατρίδας", "Συναξάρια της μικρής Πατρίδας", εκδ. Ψυχογιός 2018-2019

Η λογοτεχνική αξία της τελευταίας ιστορικής τριλογίας του κ. Θοδωρή Παπαθεοδώρου είναι αναμφισβήτητη, για όσους τουλάχιστον γνωρίζουμε το έργο του και κυρίως πόσο προσηλωμένος είναι στα ιστορικά γεγονότα και στην ικανότητά του να τα συνδυάζει με την μυθοπλασία, με άρτιο και ισορροπημένο τρόπο. Τα τρία βιβλία, που αποτέλεσαν την τριλογία του "Μακεδονικού Αγώνα" επιτελούν ένα σπουδαίο έργο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης μέσω της συλλογικής μας μνήμης, παρά το γεγονός ότι πολλές φορές τείνουν αμφότερες (είτε εκουσίως είτε ακουσίως) προς τη λήθη.
Με "όχημα" τη συγγραφική σύλληψη, η οποία μας παραδίδει την Αρετή και τη Φωτεινή, δύο γυναίκες με ισχυρές προσωπικότητες και οι οποίες με αποφασιστικότητα, ορμή, ψυχικό σθένος και αληθινή αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία, δίνονται "ψυχή και σώματι" στον άνισο αγώνα απελευθέρωσης της μακεδονικής γης, μέσα από την ιστορία κάθε μίας από αυτές, με οδυνηρές εμπειρίες, απώλειες, αλλά με απαράμιλλο ήθος και πίστη σε αξίες και ιδανικά, διατρέχουμε με έντονα παραστατικό τρόπο και ρεαλισμό, την εξέλιξη του αγώνα, από τις απαρχές του έως και την κορύφωσή του, όταν πλέον έχει πάρει την μορφή της ένοπλης εξέγερσης, τις δυσκολίες του, την αγριότητά του, τις αντίξοες συνθήκες, αλλά και την ακλόνητη πεποίθηση όλων όσων έλαβαν μέρος, είτε εμφανώς είτε αφανώς, στο δίκαιο αυτού, με έναν και μοναδικό σκοπό την ένωση με την Ελλάδα. Γύρω από τις δύο κυρίαρχες συγγραφικές μορφές, υπάρχουν και αναπαρίστανται, πλήθος άλλων, εξίσου σημαντικών και ενίοτε ιστορικών προσώπων, όπως ο Παύλος Μελάς, ο Τέλλος Αγρας και οι "καπετάνιοι" του αγώνα (είτε Μακεδόνες είτε καταγόμενοι από άλλα μέρη της Ελλάδας) που συνετέλεσαν με τραγικό τρόπο, αυταπάρνηση και με τη θυσία τους στην εξέλιξη του και στο αποτέλεσμά του, το "δέσιμο" αυτό, σε συνδυασμό με τον τρόπο γραφής που είναι άμεσος, μεστός, και εστιασμένος στην ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα εκείνης της εποχής, κυριολεκτικά καθηλώνουν τον αναγνώστη, από το πρώτο βιβλίο έως το τελευταίο της τριλογίας.
Είναι σημαντικό στους καιρούς που ζούμε και όπου στοιχεία αλληλένδετα με την εθνική μας παράδοση και ταυτότητα και ιστορία αμφισβητούνται, να έχουμε την χαρά να διαβάζουμε έργα που τιμούν και σέβονται τους εθνικούς αγώνες και την ιστορία μας και τα οποία για αυτόν ακριβώς το λόγο είμαι βέβαιη ότι θα καταστούν διαχρονικά.
Γιατί ίσως αυτός είναι ο σκοπός τους, τουλάχιστον όπως εγώ τον απεκόμισα από το τέλος της τριλογίας....να μην ξεχασθεί τίποτε.....
Με τις λέξεις του συγγραφέα : "Παρακαλώ να μην ξεχάσω ....τούτη η γη, που ανάπαψε μαρτύρων και ηρώων αίμα, από τον νου και την καρδιά μου να μη σβηστεί....Τόσες θυσίες, τόσες ψυχές, ούτε μια να μη λησμονηθεί......ούτε μία να μη λησμονηθεί....ο μόνος τάφος των νεκρών είναι οι καρδιές των ζωντανών". 

Δήμητρα Ιωάννου "Η κληρονόμος του ποταμού" εκδ. Ψυχογιός 2018

Με το πέμπτο της βιβλίο η Δήμητρα Ιωάννου, ανεβάζει τον «πήχυ» ακόμα πιο ψηλά με την ευρηματική σύλληψη της ιστορίας της «Κληρονόμου του Ποταμού» και την εισφορά αστυνομικού στοιχείου στην αφήγησή της. Ορμώμενη από την μακραίωνη ιστορία και τους θρύλους του ποταμού Αχέροντα, με σεβασμό και αναμφισβήτητη αγάπη για την περιοχή, από την οποία ξεκινά η αφήγηση, η Δήμητρα Ιωάννου, συνέλαβε και μας παρέδωσε με την ωριμότερη γραφή της έως σήμερα, την ιστορία της Ρόζας Παλαιολόγου, από την αρχή ως το τέλος της, μιας γυναίκας, η οποία απέχει μακράν από το συνηθισμένο της εποχής εκείνης, αφού διαθέτει έντονη και δυναμική προσωπικότητα, σφυρηλατημένη από δυσκολίες, εμπόδια και ανθρώπους με τους οποίους συγκρούσθηκε χωρίς να υπαναχωρήσει ή να αμβλύνει αντιθέσεις και διαφορές. Ο θάνατός της Ρόζας Παλαιολόγου, αποτελεί το καταλυτικό εκείνο γεγονός, που θα συνδέσει το παρόν με το παρελθόν, τους θρύλους με την πραγματικότητα, ενώ η αναζήτηση του ενόχου, κορυφώνεται σταδιακά και μαεστρικά με ένταση έως το τέλος του βιβλίου, επιτυγχάνοντας την αρμονία σε όλο το έργο της.    

Οι λυρικές και μεστές περιγραφές του φυσικού περιβάλλοντος που περικλείει τον Αχέροντα, οι δοξασίες, οι θρύλοι, η σύνδεσή τους με την εποχή, κατά την οποία τοποθετείται η ιστορία, και η αναζήτηση της λύσης του μυστηρίου, αρρήκτως συνδεδεμένες μεταξύ τους, είναι εξαιρετικά επιτυχείς, πολύ περισσότερο, που στηρίζονται στην ανεξάντλητη ελληνική μυθολογία, ιστορία και φιλοσοφία, των οποίων άριστη χρήση κατέχει και επεξεργάζεται η συγγραφέας. Οι χρονικές εναλλαγές παρελθόντος και παρόντος, όσο χρειάζεται για την εξέλιξη της αφήγησης, είναι και αυτές άψογες, και εμπλουτίζονται μέσα από περιγραφές της Αθήνας της δεκαετίας του 1960, μίας εποχής που πολλοί δεν την έχουμε ζήσει, αλλά εξακολουθεί έως και σήμερα να θεωρείται λαμπρή σε πολιτιστικό και καλλιτεχνικό επίπεδο, και το στοιχείο αυτό μας μεταδίδει και η συγγραφέας με λιτό και περιεκτικό τρόπο.

Όπως και τα προηγούμενα βιβλία της και η «Κληρονόμος του Ποταμού» είναι ένα μαγικό παραμύθι, ένα πολύ ενδιαφέρον και ελκυστικό ανάγνωσμα, και οφείλω να πω ότι μου άρεσε πολύ στο τέλος και η σύνδεση του «αγερικού του ποταμού» με την Κασσάνδρα, την πρώτη μυθιστορηματική ηρωίδα της Δ. Ιωάννου, με την οποία την γνωρίσαμε και πλέον την ακολουθούμε πιστά.       

Κώστας Ακρίβος «Γάλα Μαγνησίας», εκδ. Μεταίχμιο 2018

Κώστας Ακρίβος «Γάλα Μαγνησίας», εκδ. Μεταίχμιο 2018

Ένα μυθιστόρημα διαφορετικό από τα άλλα……εμφατικό ως προς την διαχρονική διαχείριση της μνήμης και της λήθης, της ενδοσκόπησης και της αποδοχής…..Με αφετηρία, την ζωή τεσσάρων εφήβων, τροφίμων εκκλησιαστικού οικοτροφείου, ελάχιστα πριν και μετά την μεταπολίτευση, ο Κ. Ακρίβος, με γραφή άμεση, ρεαλιστική, κινούμενη μέσα στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής, και τοποθετημένη στον Βόλο εκείνης της περιόδου και στην ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας, αναπαριστά με ενάργεια, διεισδυτικότητα, ευαισθησία και σαφή γνώση των συντηρητικών συνθηκών που κυριαρχούσαν σε μία περιφερειακή πόλη, το χωροχρονικό περίγραμμα, εντός του οποίου εκτυλίσσεται η πολύ ενδιαφέρουσα πλοκή.

Μας παραδίδει ένα έργο, με πρωτότυπη σύλληψη, γραμμένο με δεξιοτεχνία, και εστιασμένο αρχικά στη φιλία και στην αλληλεγγύη των νεαρών ηρώων του, στις προσωπικότητες και στους χαρακτήρες εκάστου εξ αυτών, στις σκέψεις τους, τα όνειρά τους, τις φιλοδοξίες τους, στην (δύσκολη και βεβαρυμένη από καθημερινούς μικρούς και μεγάλους εκφοβισμούς, πολύ καιρό πριν ο όρος του “bullying” καταστεί συχνό φαινόμενο) συνύπαρξή τους με συνομήλικους τους,  έως του κατακερματισμού αυτών από ένα τραγικό περιστατικό. Η απώλεια ενός εφήβου συμμαθητή τους, λίγο πριν από την αποφοίτηση τους, υπό συνθήκες, κατά κάποιον τρόπο, αδιευκρίνιστες  και οι συνέπειές του στη ζωή των τριών εξ αυτών, θα προκαλέσει ένα ρήγμα, αγεφύρωτο και θα τους στιγματίσει και στην ενήλικη ζωή τους, είτε άμεσα είτε έμμεσα.

Η απώλεια θα τους διασπάσει, έως τη στιγμή που μία τυχαία συνάντηση των δύο εξ αυτών, θα τους φέρει έστω και ελάχιστα πιο κοντά, θα ανασύρει μνήμες από το παρελθόν, ενοχές, επιφυλάξεις, αμφιβολίες, και θα προκαλέσει την αναζήτηση της αλήθειας, όσο σκληρή, ή επώδυνη και αν είναι. Το αποτύπωμα της πεπερασμένης αλήθειας, διαχρονικώς, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, ποτέ ίσως δεν είναι ακριβές ή αντίστοιχο της πραγματικότητας και των βιωματικών εμπειριών του παρελθόντος, και αυτό που απεκόμισα από το «Γάλα Μαγνησίας» είναι πόση ψυχική δύναμη απαιτείται πολλές φορές για να αντιμετωπίσουμε όσα συμβαίνουν και καθορίζουν την ενήλικη ζωή μας, υποβοηθούμενοι από τη δική μας ενσυναίσθηση αλλά και από τις αναμνήσεις των ανθρώπων που υπήρξαν συνοδοιπόροι μας.

      

ΠΑΝΟΣ ΑΜΥΡΑΣ "Ο λιμός" εκδόσεις Διόπτρα 2018

Ενας αριστοτεχνικός συνδυασμός ιστορικού και αστυνομικού νουάρ μυθιστορήματος που εξελίσσεται την τραγική περίοδο του χειμώνα του 1941, στην πόλη της Αθήνας η οποία στενάζει υπό γερμανική κατοχή και οι στερήσεις του λαού της έτειναν προς την μορφή της στοχευμένης γενοκτονίας. Το πραγματικό γεγονός της ένσκηψης του λιμού στη χειμαζόμενη Αθήνα εκείνης της περιόδου είναι η κεντρική ιδέα, γύρω από την οποία εξελίσσεται ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα, το οποίο ισορροπεί άψογα ανάμεσα στην ιστορική αλήθεια, όπως προκύπτει άλλωστε και από τις αναφορές και παραθέσεις (στο τέλος της αφήγησης) για τις προσωπικότητες (τόσο των κατακτητών όσο και των Ελλήνων) που έδρασαν εκείνη την περίοδο, ανάλογα με την ιδιότητα και τις ευθύνες εκάστου εξ αυτών, και στον συνδυασμό της με την εξιχνίαση ενός όχι και τόσο σύνηθους εγκλήματος. 
Ο λιμός, η αναπόφευκτη και απολύτως αναγκαία αντιμετώπισή του, οι προσπάθειες πολλών ανθρώπων (για τους οποίους ομολογώ ότι δεν γνώριζα και αναφέρομαι στους «Αόρατους» του Αριστοτέλη Κουτσουμάρη) είτε εντός είτε εκτός της Ελλάδας να παύσει ο αφανισμός (ιδιαίτερα των μικρών παιδιών, όπως περιγράφεται στις πιο συγκινητικές σελίδες του βιβλίου, οι οποίες άπτονται πλήρως των συνθηκών εκείνης της εποχής), η αναλγησία των δυνάμεων κατοχής και οι «άοκνες» προσπάθειες καθυπόταξης, τρομοκράτησης και φίμωσης του λαού, η άνομη, ανήθικη και καταδικαστέα στην εθνική συλλογική συνείδηση τακτική της «μαύρης αγοράς» και του δοσιλογισμού σε βάρος της ζωής, της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας των Αθηναίων, σκιαγραφούνται με αμεσότητα και ρεαλισμό, αποτυπώνοντας και αναδεικνύοντας όπως ακριβώς πρέπει (προσωπικά τίποτε δεν μου φάνηκε περιττό) το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον της σκοτεινής εκείνης περιόδου και τις αντίξοες συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων. 
Από τις σελίδες του βιβλίου, και κατά την εξέλιξη της πλοκής, με καθοριστικούς ρόλους αναδεικνύεται ο ρόλος κορυφαίων προσωπικοτήτων της ιστορικής, πολιτικής όσο και της πνευματικής ζωής εκείνης της περιόδου, οι οποίες, με σθένος, δύναμη ψυχής, αποφασιστικότητα, τόλμη και θέτοντας σε κίνδυνο ακόμα και τις ζωές τους, προσπάθησαν και εν τέλει κατάφεραν να καταστήσουν τον «λιμό» διεθνές επισιτιστικό πρόβλημα και τραγική συνέπεια της διπλής κατοχής της χώρας, να τον δημοσιοποιήσουν παντού και να καταφέρουν εν τέλει να μειώσουν τις συνέπειές του έστω και μακροπρόθεσμα. Είναι σαφές ότι η συγγραφική σύλληψη επιτυχώς συνδύασε πραγματικά γεγονότα, όπως προκύπτουν από ιστορικές πηγές (πχ οι επιστολές του Εμμ. Τσουδερού προς τους προέδρους των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας, οι οποίες έχουν περιληφθεί αυτούσιες, τονίζοντας ακόμα περισσότερα την κρισιμότητα και την δραματικότητα της κατάστασης), ενώ η περιγραφή της Αθήνας, και των κατοίκων της που προσπαθούσαν να επιζήσουν υπό καθεστώς πλήρους ανελευθερίας, έχει αντίστοιχη δυναμική με εικόνες και φωτογραφίες που έως και τις μέρες μας προκαλούν απόγνωση, απελπισία, φόβο και οργή. 
Δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα του βιβλίου, τα οποία κατά τη γνώμη μου, αναδεικνύουν το «στίγμα» του βιβλίου και συμπυκνώνουν το νόημά του σε δύο λέξεις, την «εθνική συνείδηση». 
«….Οι Ελληνες πεθαίνουν από την ασιτία σαν να είναι αόρατοι για την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Σαν να μην υπήρξαν ποτέ, σαν να πέθαναν χωρίς να έχουν έρθει ποτέ στη ζωή. Στην περίπτωση μου, όμως, Αόρατοι είναι η ομάδα για την ύπαρξη της οποίας δεν ξέρει κανείς. Πιθανότατα δεν θα την αναγνωρίσουν ποτέ όταν τελειώσει ο εφιάλτης που ζούμε. Δεν δίνει λογαριασμό σε καμία αρχή παρά μόνο στη συνείδηση των μελών της». 
« ….Το μέλλον πάντα περιέχει μέσα του το παρελθόν. Για όλους. Χρέος δικό μας, των ποιητών, είναι να διαφωτίζουμε και να καθοδηγούμε τον λαό ενεργοποιώντας το υποσυνείδητό του. Πως αλήθεια ένας λαός θα προχωρήσει δημιουργικά όταν δεν αισθανθεί τις μνήμες του ;; Ενας λαός που δεν βιώνει και δεν δραστηριοποιείται μόνος του μοιάζει με τον άνθρωπο που διδάσκεται αλλά δεν θέτει κανένα ερώτημα. Για αυτό δεν πρέπει να ξεχάσουμε το παρελθόν μας και το παρόν. Μόνο έτσι θα δημιουργήσουμε σωστά το μέλλον…» 
Ένα βιβλίο, διαφορετικό από τα σύνηθη, το οποίο αξίζει να αναγνωσθεί, όχι μόνο για την πλοκή και τον τρόπο γραφής του, αλλά και γιατί προβληματίζει, αφυπνίζει και ανακινεί τη συλλογική μνήμη, το συνιστώ ανεπιφύλακτα. 

Φιλομήλα Λαπατά "Ο διχασμός" εκδόσεις Ψυχογιός 2018

Ενα εξαιρετικό ιστορικό μυθιστόρημα, στο οποίο η ιστορική πραγματικότητα και η εξέλιξη της Αθήνας, αλληλοτέμνονται και συνδυάζονται αρμονικά με την μυθοπλασία.... Οπως και η ίδια η δημιουργός αναφέρει σε σημείωμά της και μετά το τέλος της αφήγησης, ο πραγματικός πρωταγωνιστής του βιβλίου, είναι το ευρύτερο τοπίο της Αθήνας της περιόδου 1840 -1875, το οποίο μέσα από συγκερασμό ιστορικών πηγών και αναφορών, αποτυπώνεται και αναδεικνύεται με ενάργεια και αμεσότητα, με τον ιδιαίτερο τρόπο της συγγραφέως. Η πόλη, την περίοδο εκείνη, ακόμα βρίσκεται ακόμα στο μεταίχμιο μεταξύ της μετεπαναστατικής Ελλάδας προσπαθώντας να βρει το στίγμα της ως πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους και των ιδεοληψιών (όπως ακριβώς τις θίγει η συγγραφέας αναφορικά με τις διαχρονικές απόψεις των Ελλήνων για τη φύση και τα αίτια των εθνικών δεινών) που δεν έχουν ακόμα αποβληθεί από την συλλογική συνείδηση των κατοίκων της πόλης. Οι περιγραφές του κοινωνικού περιβάλλοντος, οι πολιτικές αναταράξεις, οι στερεότυπες αντιλήψεις επί των οποίων εγκαταβιούν και ζουν οι Αθηναίοι εκείνης της περιόδου, είναι εξαιρετικές, πολύ περισσότερο που λόγω του όγκου της βιβλιογραφίας, είναι ακόμα πιο δύσκολο να επιλεγούν εκείνα τα στοιχεία, τα οποία προσθέτουν στην μυθοπλασία πραγματολογικό ενδιαφέρον και συνδέονται με την πλοκή, αποτελώντας ενιαίο και ισορροπημένο σύνολο. Η θέση της γυναίκας εκείνη την περίοδο (όπως και στο πρώτο βιβλίο της τριλογίας) είναι το κυρίαρχο στοιχείο, και πάνω σε αυτό το μοτίβο, αλλιώς επί αυτής της κεντρικής ιδέας, διαδραματίζεται η ταραχώδης ιστορία της Ελισάβετ Δούκα, η οποία ωστόσο παρά τα πάθη, τις εντάσεις, τις συναισθηματικές διακυμάνσεις, καταφέρνει με δύναμη ψυχής και θέληση να υπερβεί τον ιδιότυπο "διχασμό", τον οποίο η ίδια βίωσε και να αποδεχθεί τις πράξεις της, τις προγονικές της καταβολές (καταγεγραμμένες στην "μυστική αρχιτεκτονική των οστών", μία φράση η οποία συνδέει την αρχή με το τέλος του βιβλίου) όχι όμως μοιρολατρικά, αλλά αποφασιστικά, συνδέοντας την προσωπική της πορεία με την πόλη της Αθήνας. Χαρακτηριστικά τα σημεία του επιλόγου με την μονοπρόσωπη αφήγηση της Ελισάβετ Δούκα : "....Ζω αγωνίζομαι καθημερινά για το καλύτερο μέσα στις δυνατότητές μου, προσπαθώ να μη βλάψω τον εαυτό μου, φροντίζω για το καλό παράδειγμα και την πνευματική, συναισθηματική και ηθική κληρονομιά που θ΄αφήσω στα παιδιά μου και στα παιδιά των παιδιών μου. Μια πλήρης αποδοχή της ζωής, των εντάσεων της, των δυσκολιών της, των δυσάρεστων εκπλήξεων της, με συμφιλιώνει με τον εαυτό μου. Κι έχω πάντα την αίσθηση του θαύματος ότι είναι απλώς η επίγνωση που δημιουργεί την ομορφιά της ζωής........Δεν ήταν εύκολο να διηγηθώ αυτή την ιστορία σε όποιον δεν γνωρίζει αυτή την πόλη, το παρελθόν της, τα τερτίπια της, τη μυρωδιά της νύχτας όταν πέφτει πάνω στις ρούγες της, όταν τη σκεπάζει η απογευματινή μελαγχολία, όταν πυρώνει ο ήλιος τις πέτρες της, όταν τα χρώματα της αυγής βάφουν χρυσά τα αρχαία απομεινάρια της. Δεν ήταν εύκολο να τη διηγηθώ σε όποιον δεν έχει συμπονέσει αυτή την πόλη για τα πάθη της και δεν έχει νιώσει περήφανος με τους θριάμβους της. Για την Αθήνα μιλάω. Τη μάγισσα. Τη γη μου. Τη γη των προγόνων μου". Ενα βιβλίο αφιερωμένο εξίσου στην πόλη της Αθήνας και στην γυναικεία φύση, όπως διαπλάθεται μέσω της εποχής της, σε συνθήκες που εντείνουν την αντίθεση μεταξύ καλού και κακού, ατομικής ηθικής και κοινωνικής ταυτότητας.

Philippa Gregory "Η Αυλή των ψιθύρων", εκδ. Διόπτρα 2018

Πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, για όσες και όσους τους αρέσει η συγκεκριμένη ιστορική περίοδος, η εποχή της βασιλείας του Ερρίκου του 8^ου, και τα χρόνια που επακολούθησαν τον θάνατο της Αννας Μπολέυν και την εξέλιξη του Ερρίκου σε απόλυτο μονάρχη, με εξουσία ζωής και θανάτου στους υπηκόους του και κυρίως στις συζύγους του. Η συγγραφέας θεωρείται στην πατρίδα της κορυφαία για την περίοδο της βασιλείας του οίκου των Τυδώρ,  η οποία, ειδικά στα χρόνια του Ερρίκου, αποτέλεσε μία ταραγμένη ιστορικά, κοινωνικά και θρησκευτικά εποχή, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της οποίας δεν περιορίσθηκαν μόνο στην Αγγλία, αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Συνδυάζοντας ιστορικά γεγονότα με μυθοπλασία (η οποία προσεγγίζει αρκετά την πραγματικότητα), η «Αυλή των θαυμάτων» αφηγείται την ανέλιξη στον θρόνο, των (δύο) επομένων συζύγων του Ερρίκου, μετά την Αννα Μπολέυν (ο χαρακτήρας και το τέλος της, οι πράξεις της, η συμπεριφορά της διατρέχουν ωστόσο όλο το έργο από την αρχή έως το τέλος, ως σημείο αναφοράς για τις «διαδόχους» της), της Αννας της Κλεβ (η οποία δεν μακροημέρευσε ως σύζυγος μεν, αλλά παρέμεινε στην βασιλική αυλή) και της Αικατερίνης Χάουαρντ (η οποία δικάσθηκε ως προδότρια και εκτελέσθηκε). Δύο απολύτως διαφορετικοί χαρακτήρες, από την μία η Αννα σοβαρή, συνεσταλμένη, συντηρητική, προσπαθεί να προσαρμοσθεί στον τρόπο ζωής που της επιβάλλεται, με υπομονή και εγκαρτέρηση, στο τέλος ωστόσο επιδιώκει και αποδέχεται μετά την απομάκρυνσή της από το θρόνο την μοναχικότητά της και από την άλλη η έφηβη Αικατερίνη, επιπόλαιη, ματαιόδοξη, επηρμένη, φιλάργυρη, άγεται και φέρεται από τα πρόσωπα του στενού συγγενικού της περιβάλλοντος που τη χρησιμοποιούν από την αρχή έως το τέλος ως ένα «πιόνι» για την ανέλιξή τους. Μεταξύ των δύο βασιλισσών, παρεμβάλλεται ένα άλλο ιστορικό πρόσωπο, αμφισβητούμενης ηθικής και αξιοπιστίας, η Τζέιν Μπολέυν, νύφη της Αννας Μπολέυν και σύζυγος του αδελφού της, η οποία έως και τον θάνατό της, δεν σταματά, με σκοπό το προσωπικό της όφελος, κινούμενη από ιδιοτέλεια (η οποία κορυφώνεται στο τέλος της αφήγησης) να συμμετέχει ενεργά και δραματικά στην άνοδο και κυρίως στην πτώση της Αννας και της Αικατερίνης, ως έχουσα κεντρική θέση στην Αυλή και επιδιώκοντας να τη διατηρήσει με κάθε κόστος. Και για τα τρία αυτά ιστορικά πρόσωπα, τρεις γυναίκες τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, των οποίων οι ζωές διασταυρώνονται, διαπλέκονται και λειτουργούν αλληλεπιδραστικά, έχει προτιμηθεί η πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η οποία προσδίδει ένταση και αμεσότητα σε όλο το έργο. Το ιστορικό πλαίσιο που διαδραματίζεται το έργο, περιορίζεται σε χρονικό διάστημα σχεδόν δύο ετών, και δεν θα μπορούσε η συγγραφέας σε καμία περίπτωση να έχει παραλείψει γεγονότα, άμεσα συνδεόμενα με τις συνθήκες και τον τρόπο διακυβέρνησης του Ερρίκου (το τέλος του Κρόμγουελ, οι προσπάθειες για «συμμαχίες» είτε με την Ισπανία είτε με την Γαλλία, ο τρόπος επικράτησης της θρησκευτικής μεταρρύθμισης στη χώρα, με την βίαιη απόσπαση εδαφών και περιουσίας του κλήρου και ενσωμάτωσής τους στην βασιλική περιουσία, η «κατασκευή» (σε σημείο παραλογισμού ακόμα και με την ενοχοποίηση της σκέψης) συνωμοσιών κατά του βασιλιά με σκοπό την (κυριολεκτική) εξόντωση των αντιφρονούντων με κάθε μέσο, τον φόβο, που καλλιεργούσε εντέχνως ο μονάρχης για να χειραγωγεί το λαό αλλά και να καθυποτάσσει τους ευγενείς), άρρηκτα συνδεδεμένα με τον χαρακτήρα του και την εξέλιξη της προσωπικότητάς του.

ΥΓ.- Ελπίζω ο εκδοτικός οίκος να εκδώσει και άλλα έργα της Γκρέγκορυ, η οποία έχει εκδώσει αρκετά έργα όχι μόνο για την συγκεκριμένη περίοδο αλλά και για την προγενέστερη αυτής, και εύχομαι την επόμενη φορά ο ελληνικός τίτλος του βιβλίου, να είναι πιο εύστοχος και να αντιστοιχεί στον τίτλο της αγγλικής έκδοσης. Το μυθιστόρημα φέρει τον πρωτότυπο τίτλο «The Boleyn inheritance» και αντιστοιχεί απολύτως στην «κεντρική ιδέα» της αφήγησης, από την αρχή έως το τέλος, και σαφώς προτιμήθηκε για να καταδείξει την «κληρονομιά» της γενιάς αυτής. Ο ελληνικός τίτλος («Η Αυλή των ψιθύρων») καμία απολύτως σχέση δεν έχει με την εξέλιξη της αφήγησης, τον θεωρώ εξαιρετικά ατυχή, γιατί στη συγκεκριμένη αυλή, οι "ψίθυροι" συνηθίζονταν μεν, αλλά πιο πολύ κυριαρχούσε η υποκρισία...        

ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΟΥΡΑΖΟΠΟΥΛΟΥ "Ο Δράκος της Πρέσπας Ι" ("Η Κοιλάδα της Λάσπης"), εκδ. Καστανιώτη 2014

Δεν ξέρω αν «ανήκει» ακριβώς, στη λογοτεχνία του φανταστικού, με βεβαιότητα όμως μπορώ να πω ότι είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, συναρπαστικά και αξιόλογα, αφηγήματα, που έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια (και με περίμενε πολύ καιρό στα «αδιάβαστα»…). Διαχρονικό, αλληγορικό (κοινωνικά και πολιτικά και ηθικά ακόμα θα έλεγα), με «αντιστοιχίσεις» της ελληνικής πραγματικότητας των τελευταίων ετών, σε έναν πιο περιορισμένο (και ιστορικά φορτισμένο) χώρο, τη λίμνη της Πρέσπας, στην «Κοιλάδα της λάσπης», ο «Δράκος» είτε υπαρκτός είτε «δημιούργημα» των καιρών, των συνθηκών και της ανάγκης καθυπόταξης των πολιτών στην νέα «παγκόσμια τάξη», είναι ο συνδετικός κρίκος και το καταλυτικό στοιχείο στη ζωή και στις συμπεριφορές όσων επέλεξαν ως κατοικία τους τις όχθες της λίμνης (είτε της νότιας στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπου εξελίσσεται η ιστορία, είτε της ανατολικής και δυτικής που ζουν οι «αλλόχθιοι»). Εντυπωσιακή, ευφυέστατη (και ανατρεπτική) πλοκή, με χρονικές εναλλαγές απολύτως φυσικές (δεν σε προιδεάζει κανένα στοιχείο για την «αναδρομή»), χαρακτήρες, των οποίων οι κινήσεις, τα συναισθήματα και οι αποφάσεις, αποδίδονται με ρεαλισμό, και ένα «τέλος» ;; που προετοιμάζει για τη συνέχεια….(αν και μετά από τέσσερα έτη από την έκδοση της «Κοιλάδας της Λάσπης», για όσους ανυπομονούμε, μάλλον θα πρέπει, να εκδοθούν μαζί και οι δύο συνέχειες….).

"Το ρ της Ερωμένης" ΕΙΡΗΝΗ ΒΑΡΔΑΚΗ, εκδ. Bell 2018

Ευφυής συγγραφική σύλληψη, εξαιρετική η περιγραφή της συμπεριφοράς και της ψυχολογίας των βασικών χαρακτήρων, η διείσδυση και η "καταβύθιση" στις πιο μύχιες σκέψεις και εμμονές τους, η αποτύπωση της "χειραγώγησής" τους είτε εκατέρωθεν είτε επηρεασμένη από τις συνθήκες και τις ανατροπές στη ζωή τους, στοιχεία τα οποία διατρέχουν όλη την αφήγηση και κορυφώνονται προς το τέλος, με τρόπο που δεν μπορείς να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου. Μπορώ να πω επιπλέον ότι με εντυπωσίασε και με εξέπληξε ευχάριστα η πρωτοπρόσωπη αφήγηση για όλους όσους εμπλέκονται σε αυτό το "παιχνίδι" (ακόμα και της μικρής Νεφέλης). Δεν θα το κατέτασσα στα αμιγώς αστυνομικά μυθιστορήματα, αλλά στην ευρεία κατηγορία αυτών, αφού το βάρος "γέρνει" προς τους ψυχολογικούς παράγοντες (πάθος, εξάρτηση, αυτολύπηση, πικρία, μνησικακία, εκδικητικότητα κ.α.) που επιδρούν αποφασιστικά (και ολέθρια στη συγκεκριμένη περίπτωση) στην ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης και στην ατομική κρίση και συνείδηση. Με βεβαιότητα όμως το κατατάσσω στα πολύ αξιόλογα και ενδιαφέροντα έργα της νεότερης γενιάς των Ελλήνων συγγραφέων, οι οποίοι, επιλέγοντας ένα διαφορετικό (και αναμφισβήτητα πιο δύσκολο) λογοτεχνικό είδος από τα σύνηθη (κοινωνικά, αισθηματικά, ιστορικά) αποδεικνύουν συνεχώς τα τελευταία έτη, ότι όχι μόνο ως ταλαντούχοι και πολλά υποσχόμενοι, έχουν τις ικανότητες να ανταποκριθούν κάλλιστα αλλά παραδίδουν (όπως συγκεκριμένα η κ. Βαρδάκη) έργα ικανά να προκαλέσουν και να διατηρήσουν, αν όχι να αυξήσουν το αναγνωστικό ενδιαφέρον, με τον τρόπο γραφής τους. Με χαρά θα αναμένω το επόμενο, μια και έχει ήδη βάλει η ίδια η συγγραφέας "ψηλά τον πήχη".

"Μυρωδιά από σανίδι", Κώστας Κρομμύδας, εκδ. Διόπτρα 2018

Ομολογώ, ότι έχω διαβάσει άπειρες βιογραφίες, αυτοβιογραφίες, ιστορίες βασισμένες σε «αληθινά γεγονότα», ή εμπνευσμένες από αυτά, αλληγορίες, μυθιστορίες οι οποίες στηρίζονται στη διακειμενικότητα και αντλούν στοιχεία από άλλα λογοτεχνικά είδη, ωστόσο, ως αναγνώστρια που πάντα διατηρώ αυξημένες προσδοκίες από κάθε νέο βιβλίο δημιουργού (του οποίου αναμφίβολα θα πρέπει να μου αρέσει ο τρόπος γραφής του και αναμένω το κάτι «παραπάνω»), μπορώ να πω ότι το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, τις ικανοποίησε στο ακέραιο, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα του. Ξεκινώντας από το παρόν και με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η οποία προσδίδει αμεσότητα και ρεαλισμό, η αφήγηση συνεχίζεται ρέουσα, και εναλλάσσεται, με αναδρομή στο παρελθόν, όπου, ο αναγνώστης καλείται να γνωρίσει και να κατανοήσει, την πορεία της προσωπικής και θυελλώδους σχέσης του Νικολάου Δούκα και της Λυδίας Ρανιέρη, από την αρχή της γνωριμίας τους έως το τέλος, μιας ζωής γεμάτης «μυρωδιάς από σανίδι», επηρεασμένης αναπόδραστα από τις έντονες προσωπικότητές τους. Η εναλλαγή μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, είναι απολύτως ισορροπημένη και ενταγμένη στην αφήγηση, αφού όχι μόνο δεν είναι κουραστική ή αποτρεπτική για τον αναγνώστη, αλλά προσωπικά, θεωρώ ότι ήταν απολύτως απαραίτητη για τον ιδανικό συγκερασμό μεταξύ της συγγραφικής επινόησης και της πραγματικότητας, αποδίδοντας σεβασμό σε δύο καλλιτέχνες οι οποίοι διαχρονικά τίμησαν και τιμούν έως και σήμερα την τέχνη της υποκριτικής στην Ελλάδα. Κατά την εξέλιξη της αφήγησης, τα έντονα συναισθήματα, οι σκέψεις, οι προβληματισμοί, οι αντιθέσεις, τα διλήμματα, οι επιθυμίες και οι εσωτερικές συγκρούσεις των βασικών χαρακτήρων αποδίδονται με εξαιρετική ενάργεια, πιστότητα, ακρίβεια και δραματικότητα, χωρίς ανούσιες υπερβολές, με κυρίαρχο στοιχείο του βιβλίου (κατά την προσωπική μου άποψη) τη δυναμική του έρωτα, του ενός και μοναδικού που μπορεί να έχει κανείς την τύχη να γνωρίσει και να βιώσει στη ζωή του.

Η απάντηση στην υποσημείωση που έχει τεθεί στο εξώφυλλο του βιβλίου («Πέφτει ποτέ αυλαία στον έρωτα;;»), μετά πλέον την ολοκλήρωση της ανάγνωσης της ιστορίας, θεωρώ ότι έχει δοθεί μέσα από την άρτια δομημένη αφήγηση και την σκιαγράφηση της προσωπικότητας των βασικών χαρακτήρων, και αποτυπώνεται προς τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, (οι οποίες εμπεριέχουν και ένα ιδιαίτερα συγκινησιακό «φορτίο» και για αυτό αξίζουν ιδιαιτέρως περισσότερα εύσημα στον συγγραφέα).

Από αυτές τις τελευταίες σελίδες ξεχωρίζω ένα μικρό χαρακτηριστικό απόσπασμα, το οποίο θεωρώ ότι συμπυκνώνει το μήνυμα του βιβλίου….. «και αν είσαι τυχερός και τον συναντήσεις μη χάσεις την ευκαιρία να τον ζήσεις. Μην χάσεις την μοναδική δυνατότητα που σου δίνει να σε ταξιδέψει στα μαγικά του μονοπάτια, στην ολοκλήρωση, στην ευτυχία. Αν, όμως τον αρνηθείς επειδή δειλιάζεις μπροστά στα πρέπει του, τότε μην τον ονοματίσεις ανεκπλήρωτο. Ονομάτισέ τον απλώς επιλογή σου. Επιλογή σου να τον αφήσεις, να σου φύγει και να μείνεις συμβιβασμένος με ό,τι σε κάνει να νιώθεις ασφαλής. Κι ας μην ξεχνάμε ποτέ πως η μεγαλύτερη εξύμνηση του έρωτα είναι για το μεγαλείο του κι όχι για την αδυναμία του».  

«Μυρωδιά από σανίδι» νοσταλγική, συναρπαστική, έμφορτη ονείρων, επιθυμιών και παθών…..διανθισμένη στα κατάλληλα σημεία με αποσπάσματα κορυφαίων θεατρικών έργων, μία έξοχη μυθιστορία για πολλούς λόγους, και για κάτι τελευταίο:

 Η συγγραφική έμπνευση πολλές φορές, ορμώμενη από αληθινά γεγονότα, όπως αυτά βιώθηκαν από τους κοινωνούς τους, έχει ως αποτέλεσμα τη σύνδεση μεταξύ της πραγματικότητας (ιδίως όσων γεγονότων συνέβησαν στο μακρινό παρελθόν) και της μυθοπλασίας, προκειμένου να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί στο αναγνωστικό κοινό, το πνευματικό έργο του/της δημιουργού του, η οποία αποβαίνει άλλοτε επιτυχής άλλοτε όχι….και αυτό εξαρτάται από τη συγγραφική και συνθετική ικανότητα (χάρισμα θα έλεγα εγώ…) του δημιουργού να αναπαριστά στο μέτρο του δυνατού, σεβόμενος όσους έζησαν τα πραγματικά γεγονότα, να αξιοποιεί το ατόφιο «υλικό», να το προσαρμόζει και να το μετουσιώνει σε μία νέα «λογοτεχνική» (πλέον) πραγματικότητα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, και κατά την προσωπική μου άποψη, το «στοίχημα» νομίζω ότι έχει κερδηθεί (για άλλη μία φορά αφού και τα προηγούμενα έργα του συγγραφέα επίσης βασίζονταν σε αληθινά γεγονότα), επάξια, με μία σημαντική διαφορά,  όπως εγώ τη διέκρινα….σε εμένα (τουλάχιστον) είναι σαφές, ποια πρόσωπα ενέπνευσαν τον δημιουργό και η προσωπική τους σχέση, καλλιτέχνες οι οποίοι θεωρούνται έως και σήμερα κορυφαίοι, το έργο τους και η προσωπικότητά τους αγγίζουν τα όρια του «μύθου», παρά το χρόνο που έχει διανυθεί από το μεσουράνημά τους έως και σήμερα…..Στο βιβλίο «Μυρωδιά από σανίδι» η αντιστοίχιση μεταξύ μύθου, συγγραφικής σύλληψης και πραγματικότητας είναι πιο ευδιάκριτη μεν, αλλά η «σύγκριση» μεταξύ των ανωτέρω (κατά την προσωπική μου εκτίμηση) είναι επιτυχής, και αυτό οφείλεται στην άψογη χρήση και κατάλληλη διαμόρφωση του πρωτογενούς «υλικού» εκ μέρους του δημιουργού, ο οποίος μας παρέδωσε ένα έξοχο βιβλίο, για το οποίο ευλόγως πρέπει να αισθάνεται δικαιωμένος.   

ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ "Στη σκιά της σιωπής", εκδ. Πηγή, 2015

Καλογραμμένο και από τα καλύτερα που έχω διαβάσει για μία από τις πιο δύσκολες και μελανές περιόδους της ελληνικής ιστορίας...ένα βιβλίο για τη λήθη, τη συγχώρεση, την αυταπάρνηση, τις φανερές και κρυφές συνέπειες του πολέμου, στις ανθρώπινες ζωές....

Στην αρχή σκέφθηκα ότι η κεντρική ιδέα της αφήγησης, είναι ένα θέμα που έχω ξανασυναντήσει στην ελληνική λογοτεχνία, μια και η εποχή που εκτυλίσσεται κατά ένα μεγάλο μέρος η πλοκή (γερμανική κατοχή) είναι από τις "αγαπημένες" της νεοελληνικής λογοτεχνίας και ήμουν λίγο επιφυλακτική. Προχωρώντας όμως στην ανάγνωση και ξεκινώντας η εξιστόρηση της ιστορίας του Κωνσταντή και της Φαίδρας, ο τρόπος γραφής, η αμεσότητα, η παραστατικότητα και η λιτότητα (την τελευταία την εξέλαβα ως "πλεονέκτημα", αφού αν και χρονικά, η κυρίως δράση οριοθετείται στην περίοδο 1941 - 1944, εμπεριέχονται τα απολύτως αναγκαία στοιχεία, χωρίς να "βαρύνουν" την μυθιστορία) στις περιγραφές εκείνης της τραγικής περιόδου, αναφορικά με τα γεγονότα και τις συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων, την αντίσταση και τους αγώνες που ξεκίνησαν από την πρώτη στιγμή και δεν κάμφθηκαν από τη σκληρότητα των κατακτητών, και η σκιαγράφηση των συγγραφικών χαρακτήρων, χωρίς ίχνος μελοδραματισμού ή υπεριβολής, κέρδισαν πλήρως το ενδιαφέρον μου έως και την τελευταία σελίδα του.

Η παλαιότερη χρονικά ιστορία, εξελίσσεται παράλληλα με την γνωριμία, τη συναναστροφή και τη σχέση του Εκτορα και της Κάτιας, σε μεγαλύτερη έκταση βέβαια, εν τούτοις δεν διέκρινα καμία δυσαναλογία μεταξύ των δύο μερών, αντίθετα μπορώ να πω ότι οι εναλλαγές μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, "αποφόρτιζαν" την έντονη δραματικότητα της αφήγησης και "συνέδεαν" το τότε και το τώρα, με τρόπο αβίαστο και φυσικό, αποδίδοντας ουσιαστικά μεγαλύτερη αληθοφάνεια στην ολότητα του έργου. 

Στα συν του βιβλίου, η πολύ καλή επιμέλειά του και η προσεγμένη έκδοση επίσης. 

Το συνιστώ ανεπιφύλακτα (πλέον)....

ΘΩΜΑΗ ΜΠΡΕΝΤΑ "Η τιμωρός" εκδόσεις "Δυάς Εκδοτική" 2017

Εκρηκτικό....αυτή η λέξη μου έρχεται στο μυαλό ....δεν ξέρω τι μας επιφυλάσσει για το μέλλον η Θωμαή Μπρέντα, αλλά σίγουρα με την "Τιμωρό" (και παρά τον όγκο της), με εντυπωσίασε με τη δύναμη και την αμεσότητα της γραφής της, την πλοκή, τους πολυδιάστατους χαρακτήρες, όλο το συναισθηματικό "καλειδοσκόπιο", που ξεκινά από την οδύνη, την οργή, την απόρριψη και την άσβεστη επιθυμία για εκδίκηση για να κορυφωθεί με το πάθος και τον απόλυτο έρωτα, την ένταση που είναι διάχυτη από την αρχή έως το τέλος και τις συνεχείς ανατροπές που είτε περιπλέκουν τις ήδη σύνθετες καταστάσεις είτε λειτουργούν καταλυτικά όπως αποδεικνύεται στην πορεία....Σίγουρα πάντως δεν είναι από τα βιβλία που ξεχνάς ή προσπερνάς ακόμα και όταν φθάσεις στην τελευταία του σελίδα, και αποτελεί μία πολύ καλή αρχή για μία νέα συγγραφέα.

ΚΆΛΛΙΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ "Δενδρίτες", εκδόσεις Πόλις 2015

Ενδιαφέρον, καλογραμμένο με την έννοια της ρέουσας αφήγησης, παρά την εναλλαγή των χρονικών περιόδων ανά κεφάλαιο (παρόν - παρελθόν), με ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία που ενσωματώνονται με λιτό τρόπο στην αφήγηση, και συνδράμουν στην ακριβή αναπαράσταση των συνθηκών και του περιβάλλοντος κάθε εποχής (δεκαετία του 1970 και τα χρόνια του μεσοπολέμου, κοινές συνισταμένες και των δύο διαφορετικών χωροχρονικών σημείων, η οικονομική κρίση, η ανασφάλεια και ο συνεχής αγώνας για επιβίωση) που αναπόδραστα καθορίζουν και τις ζωές των συγγραφικών χαρακτήρων. 

Το "αμερικάνικο όνειρο" από την ...ανάποδη θα έλεγα, αφού σε πρώτο πλάνο, αποτυπώνονται με αμεσότητα και ρεαλισμό, οι δυσκολίες προσαρμογής όσων αποφασίζουν την μετανάστευση για λόγους επιβίωσης, οι αντιφάσεις ανάμεσα στις προσδοκίες και στην πραγματικότητα, οι ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν και διακρίνουν κάθε εθνότητα (και οι αντιπαλότητες ακόμα) και η μετάβαση από την εκβιομηχάνιση της περιοχής του Κάμντεν στην παρακμή και στην περιθωριοποίηση των κατοίκων της με όλες τις αναπόδραστες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Η αλληλουχία μεταξύ των χρονικών περιόδων, από το παρόν (της δεκαετίας του 1970) στο παρελθόν (των χρόνων του μεσοπολέμου) επιτυχής, ωστόσο η χρήση του μακροπερίοδου γραπτού λόγου, παρά την δυναμική που προσδίδει στην αφήγηση, θεωρώ ότι ήταν προς το τέλος, λίγο υπερβολική, χωρίς όμως ακόμη και η συγγραφική αυτή επιλογή (και πάντα μιλώντας υποκειμενικά) να αναιρεί το αξιανάγνωστο του βιβλίου, το οποίο απέχει πολύ από τη σύνηθη θεματολογία των νεοελλήνων συγγραφέων, εστιάζοντας σε ένα θέμα διαχρονικό, όπως η μετανάστευση και οι παράγοντες που την επηρεάζουν μακροπρόθεσμα, και, μπορώ να πω, και ανεξάντλητο.

Στα συν του βιβλίου οφείλω να πω ότι είναι και ο εύστοχος τίτλος του "Δενδρίτες", που δεν παραπέμπει σε καμία φράση κατά την αφήγηση, αλλά, αλληγορικά παραπέμπει στην μνήμη και στην επίδραση της στον χαρακτήρα και στην προσωπικότητα εκάστου/ης εξ ημών.

 

ΓΕΩΡΓΙΑ ΔΕΜΙΡΗ "Ακαταμάχητος" εκδ. Ψυχογιός 2017

Τι μπορεί να συμβεί στη ζωή μίας εργαζόμενης, φιλόδοξης (με την καλή έννοια του όρου πάντα), όχι ιδιαιτέρως όμορφης, αλλά ενδιαφέρουσας, έξυπνης και γοητευτικής νέας γυναίκας, όταν από καθαρή τύχη γνωρίζει έναν πραγματικά ακαταμάχητο (από άποψη κάλλους) άνδρα ;;; 

Πως μπλέκονται οι επαγγελματικές ανασφάλειες και αγωνίες με την αναμφισβήτητη έλξη δύο τόσο διαφορετικών ανθρώπων, και τι, από τα δύο θα επικρατήσει ;; η επιθυμία για εξέλιξη και εδραίωση σε έναν ιδιαίτερο χώρο (καλλιτεχνικό) ή το πάθος που διακατέχει την Αφροδίτη και τον Ακη ;; 

Η Γεωργία Δεμίρη, ουδέποτε με διέψευσε ως προς τις αναγνωστικές μου προσδοκίες, και το ίδιο συνέβη και τώρα, ανυπομονούσα να το ξεκινήσω, γιατί ήξερα και ξέρω πως θα περάσω πολύ ευχάριστες ώρες και επαληθεύθηκα. 

Με το δικό της ξεχωριστό ύφος γραφής, άμεσο, έξυπνο και σπιρτόζικο, με τη δημιουργία (εξωφρενικών σε ορισμένα σημεία) καταστάσεων που ασφαλώς προκαλούνται από τον "περίεργο" περίγυρο της ηρωίδας της (ο Αρθούρος και ο Πάτροκλος, είναι δύο από τους δευτερεύοντες ήρωες με καταλυτική συμμετοχή στην εξέλιξη της αφήγησης που δεν τους ξεχνάς με τίποτε και σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελες να τους έχεις γνωστούς/φίλους/συντρόφους κλπ., ενώ η "Λέσχη Ανάγνωσης" είναι κάτι παραπάνω από ....λογοτεχνικές, ανέμελες και ρομαντικές βραδιές, ουδέποτε δε, θα σκεφτόμουν να ονομάσω τον σκύλο μου .....Γιακουμή !!!!!!, αυτά είναι αρκετά για να κεντρίσουν την περιέργεια νομίζω), ο οποίος (περίγυρος) λειτουργεί ολίγον αυτοβούλως και παίρνει (όχι πάντα και τις πιο επιτυχείς) ..... πρωτοβουλίες...., ο "Ακαταμάχητος" θα μπορούσε στο ουδέτερο γένος να προστεθεί και στον χαρακτηρισμό του ίδιου του βιβλίου...."ακαταμάχητο" και αυτό....

Πολλά από τα στοιχεία που συνέλαβε η συγγραφέας και περιέλαβε στα βιβλία της, απηχούν την σύγχρονη εποχή μας, την δύναμη της εικόνας, μέσω της τηλεόρασης και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την αναζήτηση της επιτυχίας με κάθε μέσο και τρόπο, αλλά και την αντίθεση ανάμεσα στο "φαίνεσθαι" και στην ουσία των πραγμάτων, αυτό δε, επιτυγχάνεται με την εύστοχη σκιαγράφηση των συγγραφικών της χαρακτήρων. 

Ενα επίσης από τα πλεονεκτήματα του βιβλίου, το οποίο με εξέπληξε πολύ ευχάριστα, και του προσέδωσε ακόμα μεγαλύτερη αμεσότητα (όπως και ...αιτίες για αβίαστο γέλιο) ήταν η επιτυχής και ακριβής απόδοση του τρόπου ομιλίας ορισμένων εκ των χαρακτήρων (της "ντοπιολαλιάς" ας το πω έτσι), όπως και θα έπρεπε άλλωστε να είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη.  

Συμπερασματικά, πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα, ειδικά για την καλοκαιρινή περίοδο που διανύουμε και έχουμε διάθεση να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα, οπότε ένας "Ακαταμάχητος" μπορεί να συμβάλει στην ικανοποίηση της ανάγκης αυτής..., ωστόσο συνιστώ (για ευνοήτους λόγους) να μην διαβάζεται σε ...ανοικτούς χώρους (πχ. παραλίες, βεράντες, ΜΜΜ), απαιτεί προσήλωση, αφοσίωση και ιδιαίτερο χώρο για να γελάσετε με την καρδιά σας. 

ΕΛΕΝΗ ΔΑΦΝΙΔΗ "Μικρή Βαρκελώνη" εκδ. Ψυχογιός 2017

Ευφυέστατο, διασκεδαστικό, οπωσδήποτε προκαλεί (τουλάχιστον) χαμόγελα, με έξυπνους διαλόγους, την ....πρωτότυπη ιστορία του (θα έλεγα ότι όλες σχεδόν οι ηρωίδες της Ελένης Δαφνίδη είναι λίγο ...ιδιόρρυθμες), με λίγες στιγμές γλυκιάς μελαγχολίας για την περίεργη μοναχικότητα της Αλμας και ένα κρυμμένο "μυστικό" που αντιμετωπίζεται με χιούμορ, αυτοσαρκασμό, στωικότητα και αποτελεί ουσιαστικά το βασικό στοιχείο, γύρω από το οποίο περιστρέφεται η πλοκή της "Μικρής Βαρκελώνης" (και όχι ...μόνο, αναφέρομαι στον ...γεωγραφικό προσδιορισμό, αν το διαβάσετε θα καταλάβετε τι εννοώ). 

Αντενδείκνυται : α) τις μεσημβρινές ώρες ή τις ώρες γεύματος, δείπνου κλπ και β) η ανάγνωση του σε ...ανοικτούς χώρους, λόγω των αισθημάτων ευφορίας που ανυπερθέτως προκαλεί, και των οποίων η αναπόφευκτη εκτόνωση είναι (φυσικά) το ακράτητο γέλιο....

ΘΑΛΕΙΑ ΚΟΥΝΟΥΝΗ L.A.V. ΘΕΡΑΠΙ, εκδόσεις Λιβάνη 2017

Μία «ομάδα αυτογνωσίας» ή αλλιώς «γκρουπ θέραπι» χρειάζεται πότε πότε στη ζωή μας (ακόμα και δύο και τρεις μπορώ να πω….), όταν δε, η πρώτη αποδεικνύεται επιτυχής και η δεύτερη που επακολουθεί, είναι ακόμα καλύτερη, πιο ….καταιγιστική και ακόμα πιο πολύ…. απολαυστική.  

Τόπος : Κάπου μεταξύ Αθήνας…., Καραιβικής, Πλατάνου («στουν» Πλάτανο για την ακρίβεια….), Λος Αντζελες ….και τα «ρέστα» (τα οποία …ρέστα αποκαλύπτονται προς το τέλος, δικαιολογώντας και εν μέρει τον …τίτλο του βιβλίου…).

Χρόνος : μετά τις «περιπέτειες» της γνωστής αγαπημένης παρέας του πρώτου βιβλίου, με νέα «δεδομένα» όμως,  πρωτοεμφανιζόμενα «μυστηριώδη» πρόσωπα, και έναν …φίκο (ναι, για το γνωστό φυτό εσωτερικού χώρου ο λόγος), και με αναγκαία flash back, όπου απαιτείται για την εξυπηρέτηση της αφήγησης.

 Το “L.A.V. Θέραπι», μου κράτησε αλησμόνητη συντροφιά, οφειλόμενη κατά κύριο λόγο, στην, εκ μέρους του αφηγητή, περιγραφή και στην αναπαράσταση των γεγονότων που οι επτά ανεπανάληπτοι χαρακτήρες του, βιώνουν για άλλη μία φορά, παρακινούμενοι και ορμώμενοι από άλλη μία αναπάντεχη απώλεια.

Ο αφηγητής, ο οποίος ….παραδόξως δεν παραμένει αμέτοχος, εξιστορώντας απλώς, αλλά παρεμβαίνει με «κριτικό» πνεύμα, με καίρια ….σχόλια, παρεμβάσεις και παραστατικότητα, κορυφώνει σταδιακά, με ρυθμό και ένταση , και με χρήση σπαρταριστών διαλόγων (ναι, το «γκρουπ θέραπι» συνεχίζεται και …. εμπλουτίζεται, η κ. Βαρόνου, όμως ……αμετακίνητη) κα όσο πλησιάζουμε προς το τέλος (;;) το ενδιαφέρον για την κατάληξη της «περιπλάνησης» των ηρώων, από την καλοκαιρινή Αθήνα στην Αμερική, όπου ίσως (;;) κρύβονται οι «απαντήσεις» και οι «λύσεις» που αναζητά (και) το αστυνομικό τους «δαιμόνιο».

Δεν μπορώ να διακρίνω ποιος ή ποια από τους συγγραφικούς χαρακτήρες (η κ. Βαρόνου εξαιρείται, είναι …εκτός συναγωνισμού, μοναδική, ακόμα πιο ….εφευρετική, ακαταπόνητη, αυθόρμητη, μη προβλέψιμη και άλλα πολλά….), είναι πιο συμπαθής….όλοι είναι μοναδικοί, χάρη στη συγγραφική (αστείρευτη, πραγματικά) έμπνευση της Θάλειας Κουνούνη, στην ικανότητά της να συνδυάζει  τριτοπρόσωπη αφήγηση με ευρηματικούς, άμεσους και έξυπνους διαλόγους και χωρίς να παραλείπει να εστιάζει στις σκέψεις, στα συναισθήματα, στις προσδοκίες και στις επιθυμίες των ηρώων της, όπως διαμορφώνονται κατά τη ροή της πλοκής, ισορροπώντας άψογα μεταξύ του χιουμοριστικού ύφους του βιβλίου αλλά και της φιλοσοφικής διάθεσης που (πάντα) την διακατέχει (και αυτό προσωπικά για εμένα είναι χάρισμα, και σε όλα της τα έργα, ακόμα και διαφορετικού ύφους από το τελευταίο της, είναι ιδιαίτερα διακριτή και ευπρόσδεκτη).

Επίσης κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορώ να διακρίνω, ποια από όλες τις στιγμές που περιγράφονται στο βιβλίο, μου προκάλεσε τα περισσότερα χαμόγελα (αλλά και αβίαστα γέλια), από την πρώτη σελίδα έως την τελευταία, ωστόσο οφείλω να πω ότι δεν μου έχει τύχει να διαβάσω ξανά….άλλη τόσο ….πρωτότυπη πρόταση γάμου (επιβαλλόμενη από τις ….«συνθήκες»), δεν αναφέρω τίποτε άλλο, αυτό ….αρκεί προς το παρόν.  

Το κυρίαρχο θέμα του βιβλίου (τουλάχιστον όπως εγώ το κατάλαβα), είναι ο έρωτας και οι μορφές, με τις οποίες εμφανίζεται και μας παρασύρει, όπως ακριβώς αναφέρεται στο οπισθόφυλλο, λυτρωτικός, κεραυνοβόλος, φλογερός και πολλά άλλα, που με βεβαιότητα, αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινής μας ζωής.  

Και μία υποκειμενική άποψη, δεν χρειάζεται πάντα να επιλέγουμε και να ανατρέχουμε σε βαθυστόχαστα βιβλία (και δεν εννοώ τους κλασικούς, παλαιότερους και νεότερους), για να αντλήσουμε από την ανάγνωσή τους, σκέψεις και προβληματισμούς για τον έρωτα, πολλές φορές (όπως και στη συγκεκριμένη περίπτωση του «L.A.V. Θέραπι»), αρκούν η πρωτότυπη σύλληψη και η συγγραφική φαντασία, που αναδεικνύουν με οξυδέρκεια αλλά και ευαισθησία, θέματα που διαχρονικά μας απασχόλησαν και θα μας απασχολούν, όπως ο έρωτας και οι ανθρώπινες σχέσεις.     

Μία μόνο φράση περικλείει, για εμένα, το νόημα του βιβλίου, απολύτως αληθινή και αντίστοιχη της μεταβλητότητας της ανθρώπινης φύσης :

«……..Σε έναν αληθινό έρωτα, ο επίλογος δεν έρχεται ποτέ…γιατί ο αληθινός έρωτας είναι ανεξάντλητος. Γιατί δεν κλείνεται μέσα στα πλαίσια των φωτεινών άστρων. Πάει και πέρα από δαύτα. Και …ψάχνει και …εξερευνά….και ….εξελίσσεται».  

Τελειώνοντας το βιβλίο…πλην της ευφρόσυνης διάθεσης που μου προκάλεσε και της πλήρους αναγνωστικής ευχαρίστησης που μου χάρισε….αισθάνθηκα και …λύπη….γιατί αποχωρίσθηκα αυτούς τους τόσο ξεχωριστούς, αξιαγάπητους και ακαταμάχητους χαρακτήρες…., τους οποίους ελπίζω να …ξαναδούμε (και να ξαναδιαβάσουμε φυσικά) στο εγγύς μέλλον, έστω και χωρίς τις περιπέτειες, προς τις οποίες έχουν μία …ροπή να περιπλέκονται, αν όχι, να τις προκαλούν.

Τα εύσημα και τα συγχαρητήρια είναι πανάξια και εύλογα…οι ευχές προς τη συγγραφέαγια την ανοδική πορεία ολόθερμες και ειλικρινείς.        

ΣΠΥΡΟΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ "Το τελευταίο δαχτυλίδι", εκδ. Μίνωας 2017

Για άλλη μια φορά θα εστιάσω, στον τρόπο που ένας (άνδρας) συγγραφέας έχει την ικανότητα μέσω της γραφής του, να εστιάσει στη γυναικεία ψυχοσύνθεση, και μάλιστα με ένα θέμα (της παρένθετης μητέρας, όπως αναφέρεται και στην περίληψή του, για να μην αποκαλύψω άλλα στοιχεία), το οποίο αποτελεί την κεντρική του ιδέα, συνδέεται άρρηκτα με την μητρότητα πρωτίστως και με την επιθυμία για δημιουργία οικογένειας, σε δεύτερο στάδιο (κατά την προσωπική μου κρίση, επισημαίνω). Το πρώτο μέρος του βιβλίου, επιτρέπει στον αναγνώστη να γνωρίσει τους βασικούς χαρακτήρες, τις σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, τα λάθη τους, τα όνειρα και τις προσδοκίες τους, που θα καθορίσουν και την πορεία τους στη συνέχεια. Το δεύτερο μέρος, περισσότερο (και σχεδόν εξ ολοκλήρου) ενταγμένο στο παρόν, ομολογώ ότι το βρήκα περισσότερο ενδιαφέρον από το πρώτο, χαρακτηρίζεται από ένταση και αγωνία, που προκαλούνται αβίαστα από τα ερωτήματα που έχουν γεννηθεί, τα οποία, αν και δεν είναι δυσεπίλυτα, βαρύνουν και προβληματίζουν τη μία από τις βασικές ηρωίδες, και από τα διλήμματα και τους φόβους, που παρεμβαίνουν καταλυτικά στις αποφάσεις που επιβάλλεται να ληφθούν. Οι απαντήσεις και οι λύσεις στην πραγματική ζωή και στα προβλήματα που πολλές φορές ανακύπτουν, ερήμην μας, ποτέ δεν είναι εύκολες....είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, είτε εξωτερικών είτε ψυχολογικών.....το "Τελευταίο δαχτυλίδι", ως κοινωνικό μυθιστόρημα, αντανακλά πολλά από τα δεδομένα της αληθινής ζωής, που μπορεί να περιπλακεί από αστάθμητους παράγοντες, είναι γραμμένο με αμεσότητα και ρεαλισμό, το βασικό του όμως χαρακτηριστικό (κατά την κρίση μου) είναι η ιδιαίτερη ευαισθησία που διακρίνεται στο χειρισμό της κεντρικής ιδέας (όπως προσωπικά την αντιλήφθηκα) και η δεξιότητα ως προς την ένταξή της στην πλοκή του. 

Το τέλος της ιστορίας, το οποίο προκαλεί αισθήματα συγκίνησης, δεν θα το χαρακτήριζα απολύτως αναμενόμενο, ούτε και ανατρεπτικό, αλλά ισορροπημένο και λυτρωτικό. 

Αν και δεν είναι το πρώτο βιβλίο του Σ. Πετρουλάκη που διαβάζω, μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι για άλλη μία φορά με ικανοποίησε με το τελευταίο του δημιούργημα....