Η λογοτεχνική αξία της τελευταίας ιστορικής τριλογίας του κ. Θοδωρή Παπαθεοδώρου είναι αναμφισβήτητη, για όσους τουλάχιστον γνωρίζουμε το έργο του και κυρίως πόσο προσηλωμένος είναι στα ιστορικά γεγονότα και στην ικανότητά του να τα συνδυάζει με την μυθοπλασία, με άρτιο και ισορροπημένο τρόπο. Τα τρία βιβλία, που αποτέλεσαν την τριλογία του "Μακεδονικού Αγώνα" επιτελούν ένα σπουδαίο έργο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης μέσω της συλλογικής μας μνήμης, παρά το γεγονός ότι πολλές φορές τείνουν αμφότερες (είτε εκουσίως είτε ακουσίως) προς τη λήθη.
Με "όχημα" τη συγγραφική σύλληψη, η οποία μας παραδίδει την Αρετή και τη Φωτεινή, δύο γυναίκες με ισχυρές προσωπικότητες και οι οποίες με αποφασιστικότητα, ορμή, ψυχικό σθένος και αληθινή αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία, δίνονται "ψυχή και σώματι" στον άνισο αγώνα απελευθέρωσης της μακεδονικής γης, μέσα από την ιστορία κάθε μίας από αυτές, με οδυνηρές εμπειρίες, απώλειες, αλλά με απαράμιλλο ήθος και πίστη σε αξίες και ιδανικά, διατρέχουμε με έντονα παραστατικό τρόπο και ρεαλισμό, την εξέλιξη του αγώνα, από τις απαρχές του έως και την κορύφωσή του, όταν πλέον έχει πάρει την μορφή της ένοπλης εξέγερσης, τις δυσκολίες του, την αγριότητά του, τις αντίξοες συνθήκες, αλλά και την ακλόνητη πεποίθηση όλων όσων έλαβαν μέρος, είτε εμφανώς είτε αφανώς, στο δίκαιο αυτού, με έναν και μοναδικό σκοπό την ένωση με την Ελλάδα. Γύρω από τις δύο κυρίαρχες συγγραφικές μορφές, υπάρχουν και αναπαρίστανται, πλήθος άλλων, εξίσου σημαντικών και ενίοτε ιστορικών προσώπων, όπως ο Παύλος Μελάς, ο Τέλλος Αγρας και οι "καπετάνιοι" του αγώνα (είτε Μακεδόνες είτε καταγόμενοι από άλλα μέρη της Ελλάδας) που συνετέλεσαν με τραγικό τρόπο, αυταπάρνηση και με τη θυσία τους στην εξέλιξη του και στο αποτέλεσμά του, το "δέσιμο" αυτό, σε συνδυασμό με τον τρόπο γραφής που είναι άμεσος, μεστός, και εστιασμένος στην ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα εκείνης της εποχής, κυριολεκτικά καθηλώνουν τον αναγνώστη, από το πρώτο βιβλίο έως το τελευταίο της τριλογίας.
Είναι σημαντικό στους καιρούς που ζούμε και όπου στοιχεία αλληλένδετα με την εθνική μας παράδοση και ταυτότητα και ιστορία αμφισβητούνται, να έχουμε την χαρά να διαβάζουμε έργα που τιμούν και σέβονται τους εθνικούς αγώνες και την ιστορία μας και τα οποία για αυτόν ακριβώς το λόγο είμαι βέβαιη ότι θα καταστούν διαχρονικά.
Γιατί ίσως αυτός είναι ο σκοπός τους, τουλάχιστον όπως εγώ τον απεκόμισα από το τέλος της τριλογίας....να μην ξεχασθεί τίποτε.....
Με τις λέξεις του συγγραφέα : "Παρακαλώ να μην ξεχάσω ....τούτη η γη, που ανάπαψε μαρτύρων και ηρώων αίμα, από τον νου και την καρδιά μου να μη σβηστεί....Τόσες θυσίες, τόσες ψυχές, ούτε μια να μη λησμονηθεί......ούτε μία να μη λησμονηθεί....ο μόνος τάφος των νεκρών είναι οι καρδιές των ζωντανών".
Με "όχημα" τη συγγραφική σύλληψη, η οποία μας παραδίδει την Αρετή και τη Φωτεινή, δύο γυναίκες με ισχυρές προσωπικότητες και οι οποίες με αποφασιστικότητα, ορμή, ψυχικό σθένος και αληθινή αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία, δίνονται "ψυχή και σώματι" στον άνισο αγώνα απελευθέρωσης της μακεδονικής γης, μέσα από την ιστορία κάθε μίας από αυτές, με οδυνηρές εμπειρίες, απώλειες, αλλά με απαράμιλλο ήθος και πίστη σε αξίες και ιδανικά, διατρέχουμε με έντονα παραστατικό τρόπο και ρεαλισμό, την εξέλιξη του αγώνα, από τις απαρχές του έως και την κορύφωσή του, όταν πλέον έχει πάρει την μορφή της ένοπλης εξέγερσης, τις δυσκολίες του, την αγριότητά του, τις αντίξοες συνθήκες, αλλά και την ακλόνητη πεποίθηση όλων όσων έλαβαν μέρος, είτε εμφανώς είτε αφανώς, στο δίκαιο αυτού, με έναν και μοναδικό σκοπό την ένωση με την Ελλάδα. Γύρω από τις δύο κυρίαρχες συγγραφικές μορφές, υπάρχουν και αναπαρίστανται, πλήθος άλλων, εξίσου σημαντικών και ενίοτε ιστορικών προσώπων, όπως ο Παύλος Μελάς, ο Τέλλος Αγρας και οι "καπετάνιοι" του αγώνα (είτε Μακεδόνες είτε καταγόμενοι από άλλα μέρη της Ελλάδας) που συνετέλεσαν με τραγικό τρόπο, αυταπάρνηση και με τη θυσία τους στην εξέλιξη του και στο αποτέλεσμά του, το "δέσιμο" αυτό, σε συνδυασμό με τον τρόπο γραφής που είναι άμεσος, μεστός, και εστιασμένος στην ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα εκείνης της εποχής, κυριολεκτικά καθηλώνουν τον αναγνώστη, από το πρώτο βιβλίο έως το τελευταίο της τριλογίας.
Είναι σημαντικό στους καιρούς που ζούμε και όπου στοιχεία αλληλένδετα με την εθνική μας παράδοση και ταυτότητα και ιστορία αμφισβητούνται, να έχουμε την χαρά να διαβάζουμε έργα που τιμούν και σέβονται τους εθνικούς αγώνες και την ιστορία μας και τα οποία για αυτόν ακριβώς το λόγο είμαι βέβαιη ότι θα καταστούν διαχρονικά.
Γιατί ίσως αυτός είναι ο σκοπός τους, τουλάχιστον όπως εγώ τον απεκόμισα από το τέλος της τριλογίας....να μην ξεχασθεί τίποτε.....
Με τις λέξεις του συγγραφέα : "Παρακαλώ να μην ξεχάσω ....τούτη η γη, που ανάπαψε μαρτύρων και ηρώων αίμα, από τον νου και την καρδιά μου να μη σβηστεί....Τόσες θυσίες, τόσες ψυχές, ούτε μια να μη λησμονηθεί......ούτε μία να μη λησμονηθεί....ο μόνος τάφος των νεκρών είναι οι καρδιές των ζωντανών".
