Κυριακή 8 Ιουλίου 2018

Philippa Gregory "Η Αυλή των ψιθύρων", εκδ. Διόπτρα 2018


Πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, για όσες και όσους τους αρέσει η συγκεκριμένη ιστορική περίοδος, η εποχή της βασιλείας του Ερρίκου του 8ου, και τα χρόνια που επακολούθησαν τον θάνατο της Αννας Μπολέυν και την εξέλιξη του Ερρίκου σε απόλυτο μονάρχη, με εξουσία ζωής και θανάτου στους υπηκόους του και κυρίως στις συζύγους του. Η συγγραφέας θεωρείται στην πατρίδα της κορυφαία για την περίοδο της βασιλείας του οίκου των Τυδώρ,  η οποία, ειδικά στα χρόνια του Ερρίκου, αποτέλεσε μία ταραγμένη ιστορικά, κοινωνικά και θρησκευτικά εποχή, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της οποίας δεν περιορίσθηκαν μόνο στην Αγγλία, αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Συνδυάζοντας ιστορικά γεγονότα με μυθοπλασία (η οποία προσεγγίζει αρκετά την πραγματικότητα), η «Αυλή των θαυμάτων» αφηγείται την ανέλιξη στον θρόνο, των (δύο) επομένων συζύγων του Ερρίκου, μετά την Αννα Μπολέυν (ο χαρακτήρας και το τέλος της, οι πράξεις της, η συμπεριφορά της διατρέχουν ωστόσο όλο το έργο από την αρχή έως το τέλος, ως σημείο αναφοράς για τις «διαδόχους» της), της Αννας της Κλεβ (η οποία δεν μακροημέρευσε ως σύζυγος μεν, αλλά παρέμεινε στην βασιλική αυλή) και της Αικατερίνης Χάουαρντ (η οποία δικάσθηκε ως προδότρια και εκτελέσθηκε). Δύο απολύτως διαφορετικοί χαρακτήρες, από την μία η Αννα σοβαρή, συνεσταλμένη, συντηρητική, προσπαθεί να προσαρμοσθεί στον τρόπο ζωής που της επιβάλλεται, με υπομονή και εγκαρτέρηση, στο τέλος ωστόσο επιδιώκει και αποδέχεται μετά την απομάκρυνσή της από το θρόνο την μοναχικότητά της και από την άλλη η έφηβη Αικατερίνη, επιπόλαιη, ματαιόδοξη, επηρμένη, φιλάργυρη, άγεται και φέρεται από τα πρόσωπα του στενού συγγενικού της περιβάλλοντος που τη χρησιμοποιούν από την αρχή έως το τέλος ως ένα «πιόνι» για την ανέλιξή τους. Μεταξύ των δύο βασιλισσών, παρεμβάλλεται ένα άλλο ιστορικό πρόσωπο, αμφισβητούμενης ηθικής και αξιοπιστίας, η Τζέιν Μπολέυν, νύφη της Αννας Μπολέυν και σύζυγος του αδελφού της, η οποία έως και τον θάνατό της, δεν σταματά, με σκοπό το προσωπικό της όφελος, κινούμενη από ιδιοτέλεια (η οποία κορυφώνεται στο τέλος της αφήγησης) να συμμετέχει ενεργά και δραματικά στην άνοδο και κυρίως στην πτώση της Αννας και της Αικατερίνης, ως έχουσα κεντρική θέση στην Αυλή και επιδιώκοντας να τη διατηρήσει με κάθε κόστος. Και για τα τρία αυτά ιστορικά πρόσωπα, τρεις γυναίκες τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, των οποίων οι ζωές διασταυρώνονται, διαπλέκονται και λειτουργούν αλληλεπιδραστικά, έχει προτιμηθεί η πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η οποία προσδίδει ένταση και αμεσότητα σε όλο το έργο. Το ιστορικό πλαίσιο που διαδραματίζεται το έργο, περιορίζεται σε χρονικό διάστημα σχεδόν δύο ετών, και δεν θα μπορούσε η συγγραφέας σε καμία περίπτωση να έχει παραλείψει γεγονότα, άμεσα συνδεόμενα με τις συνθήκες και τον τρόπο διακυβέρνησης του Ερρίκου (το τέλος του Κρόμγουελ, οι προσπάθειες για «συμμαχίες» είτε με την Ισπανία είτε με την Γαλλία, ο τρόπος επικράτησης της θρησκευτικής μεταρρύθμισης στη χώρα, με την βίαιη απόσπαση εδαφών και περιουσίας του κλήρου και ενσωμάτωσής τους στην βασιλική περιουσία, η «κατασκευή» (σε σημείο παραλογισμού ακόμα και με την ενοχοποίηση της σκέψης) συνωμοσιών κατά του βασιλιά με σκοπό την (κυριολεκτική) εξόντωση των αντιφρονούντων με κάθε μέσο, τον φόβο, που καλλιεργούσε εντέχνως ο μονάρχης για να χειραγωγεί το λαό αλλά και να καθυποτάσσει τους ευγενείς), άρρηκτα συνδεδεμένα με τον χαρακτήρα του και την εξέλιξη της προσωπικότητάς του.
ΥΓ.- Ελπίζω ο εκδοτικός οίκος να εκδώσει και άλλα έργα της Γκρέγκορυ, η οποία έχει εκδώσει αρκετά έργα όχι μόνο για την συγκεκριμένη περίοδο αλλά και για την προγενέστερη αυτής, και εύχομαι την επόμενη φορά ο ελληνικός τίτλος του βιβλίου, να είναι πιο εύστοχος και να αντιστοιχεί στον τίτλο της αγγλικής έκδοσης. Το μυθιστόρημα φέρει τον πρωτότυπο τίτλο «The Boleyn inheritance» και αντιστοιχεί απολύτως στην «κεντρική ιδέα» της αφήγησης, από την αρχή έως το τέλος, και σαφώς προτιμήθηκε για να καταδείξει την «κληρονομιά» της γενιάς αυτής. Ο ελληνικός τίτλος («Η Αυλή των ψιθύρων») καμία απολύτως σχέση δεν έχει με την εξέλιξη της αφήγησης, τον θεωρώ εξαιρετικά ατυχή, γιατί στη συγκεκριμένη αυλή, οι "ψίθυροι" συνηθίζονταν μεν, αλλά πιο πολύ κυριαρχούσε η υποκρισία...        

Κυριακή 1 Ιουλίου 2018

ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΟΥΡΑΖΟΠΟΥΛΟΥ "Ο Δράκος της Πρέσπας Ι" ("Η Κοιλάδα της Λάσπης"), εκδ. Καστανιώτη 2014


Δεν ξέρω αν «ανήκει» ακριβώς, στη λογοτεχνία του φανταστικού, με βεβαιότητα όμως μπορώ να πω ότι είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, συναρπαστικά και αξιόλογα, αφηγήματα, που έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια (και με περίμενε πολύ καιρό στα «αδιάβαστα»…). Διαχρονικό, αλληγορικό (κοινωνικά και πολιτικά και ηθικά ακόμα θα έλεγα), με «αντιστοιχίσεις» της ελληνικής πραγματικότητας των τελευταίων ετών, σε έναν πιο περιορισμένο (και ιστορικά φορτισμένο) χώρο, τη λίμνη της Πρέσπας, στην «Κοιλάδα της λάσπης», ο «Δράκος» είτε υπαρκτός είτε «δημιούργημα» των καιρών, των συνθηκών και της ανάγκης καθυπόταξης των πολιτών στην νέα «παγκόσμια τάξη», είναι ο συνδετικός κρίκος και το καταλυτικό στοιχείο στη ζωή και στις συμπεριφορές όσων επέλεξαν ως κατοικία τους τις όχθες της λίμνης (είτε της νότιας στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπου εξελίσσεται η ιστορία, είτε της ανατολικής και δυτικής που ζουν οι «αλλόχθιοι»). Εντυπωσιακή, ευφυέστατη (και ανατρεπτική) πλοκή, με χρονικές εναλλαγές απολύτως φυσικές (δεν σε προιδεάζει κανένα στοιχείο για την «αναδρομή»), χαρακτήρες, των οποίων οι κινήσεις, τα συναισθήματα και οι αποφάσεις, αποδίδονται με ρεαλισμό, και ένα «τέλος» ;; που προετοιμάζει για τη συνέχεια….(αν και μετά από τέσσερα έτη από την έκδοση της «Κοιλάδας της Λάσπης», για όσους ανυπομονούμε, μάλλον θα πρέπει, να εκδοθούν μαζί και οι δύο συνέχειες….).