Σάββατο 14 Μαΐου 2016

Νεκταρία Ζαγοριανάκου – Μακρυδήμα «Ο μεγάλος σοφός» εκδ. Ωκεανίδα 2015

Με το πρώτο της βιβλίο, περιηγηθήκαμε στην Μεσόγειο του 17ου αιώνα, σε εποχές ιστορικά ταραγμένες και έντονες, με τον «Μεγάλο Σοφό», «γυρίσαμε» δύο αιώνες πίσω, διατρέχοντας μία κρίσιμη περίοδο, από τις παραμονές της Αλωσης και την προσπάθεια διάσωσης της πνευματικής κληρονομιάς του Βυζαντίου έως τα τέλη του 15ου αιώνα, όταν η Αναγέννηση της Δύσης, όπως αυτή κορυφώθηκε στη Φλωρεντία την εποχή των Μεδίκων, άρχισε να παρουσιάζει σημεία παρακμής που οδήγησαν σταδιακά στην άνοδο και στην επικράτηση του θρησκευτικού φανατισμού, της απαξίωσης και της άρνησης των αρχών του ουμανισμού και των αξιών εκείνης της φωτισμένης περιόδου. Πιστό και ακριβές αφήγημα, σύμφωνα με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης, στο οποίο, μέσα από την εξιστόρηση της ζωής του Θεόδωρου Αγαπητού, της πορείας του, των επιλογών του, των διλημμάτων που αντιμετώπισε έως το τέλος της ζωής του, των συνθηκών που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην τελική διαμόρφωση της προσωπικότητάς του, η συγγραφέας παρουσιάζει με μοναδικό τρόπο την εξέλιξη της Φλωρεντίας, ως κοιτίδα της Αναγέννησης του Δυτικού Πολιτισμού, και κυρίως τον τρόπο με τον οποίο αναμφισβήτητα συνετέλεσαν σε αυτήν, οι Ελληνες/Βυζαντινοί λόγιοι που επέλεξαν την μετοίκησή τους στην Ιταλία μετά την Αλωση, όντας οι ίδιοι φορείς του Βυζαντινού Πολιτισμού, αλλά μην παραλείποντας να μεταδώσουν τις γνώσεις τους, την παιδεία τους, την κοινωνική και πνευματική τους καλλιέργεια, σε όσους επιθυμούσαν να εντρυφήσουν στις αρχές και στις αξίες του Ελληνικού πολιτισμού, τόσο του κλασικού όσο και του μεταγενέστερου. 

Το συγκεκριμένο έργο, συνδυασμός μυθοπλασίας και ιστορικής πραγματικότητας, επικεντρώνεται αφενός μεν στην περίπλοκη ζωή του Θεοδώρου Αγαπητού και στην αέναη αναζήτηση της αληθινής γνώσης εκ μέρους του, στις αμφιταλαντεύσεις του, που προκαλούνται από τις δικές του εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ της αίσθησης του καθήκοντος και των ηθικών αξιών, με τις οποίες έχει γαλουχηθεί και της αδήριτης ανάγκης του για ελευθερία και κατάκτηση της προσωπικής του ευτυχίας, και αφετέρου δε, είναι καταφανές, ότι έχει βασισθεί σε ενδελεχή έρευνα για την αποτύπωση των γεγονότων εκείνης της περιόδου, αφού πλήθος προσώπων που έζησαν, δημιούργησαν, μεγαλούργησαν, ανήλθαν στα υψηλότερα αξιώματα είτε κρατικά είτε θρησκευτικά, στην Αναγεννησιακή περίοδο, και μεταγενέστερα, όπως ο Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής του Οίκου των Μεδίκων, ο Σάντρο Μποτιτσέλι, ο Ιανός Λάσκαρις, ο Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα, (χωρίς να παραλείπονται αναφορές σε προσωπικότητες όπως ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης, ο Βησσαρίωνας, ο Μάρκος Μουσούρος και ο φιλέλληνας Αλδος Μανούτιος που κυριάρχησαν επίσης την ίδια περίοδο), αποκτούν σημαντικό ρόλο, είτε θετικό είτε αρνητικό, σε όλη την εξέλιξη της αφήγησης. Οι περιγραφές της Φλωρεντίας των χρόνων άνθησης της Αναγέννησης, της οποίας η πόλη αποτέλεσε το πνευματικό λίκνο και την πιο λαμπρή κορωνίδα, της οικονομικής της ευμάρειας, των κοινωνικών συνθηκών, των ταξικών διαφορών που αναγκαστικά υπήρχαν, αλλά είχαν αμβλυνθεί προσωρινά χάρη στην επίφαση της γενναιοδωρίας των αρχόντων της, για να αναδειχθούν έντονα και δραματικά, προς το τέλος του 15ου αιώνα, με την επικράτηση της θρησκευτικής εξουσίας σε βάρος της πολιτικής, οι ίντριγκες, οι δολοπλοκίες, η προσπάθεια για την αναρρίχηση στις υψηλότερες θέσεις, παπικών αξιωματούχων, οι οποίοι δεν δίστασαν να φθάσουν και σε ακραίες βίαιες πράξεις, η εκμετάλλευση της άγνοιας και του φθόνου των απλών ανθρώπων, χάρη στη συγγραφική πένα και σε συνδυασμό με τη στέρεη και άψογη σκιαγράφηση του χαρακτήρα του Θεόδωρου Αγαπητού, και την ενδιαφέρουσα πλοκή, καθιστούν τον «Μεγάλο Σοφό» ένα πραγματικά, άξιο προσοχής και πολλαπλών αναγνώσεων, εξαιρετικά αξιόλογο, ιστορικό και κοινωνικό μυθιστόρημα, πολύ περισσότερο που αναφέρεται σε εποχές και γεγονότα που άπτονται της μεταβυζαντινής περιόδου και της δικής μας ιστορίας, περίοδος, η οποία, δεν τυχαίνει συνήθως να συναντάται στη θεματολογία της εγχώριας λογοτεχνικής παραγωγής. Ως εκ τούτου, απολύτως δίκαια, εύλογα και αντάξια της συγγραφικής προσπάθειας, τα εύσημα και τα συγχαρητήρια.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου