ΠΑΣΧΑΛΙΑ ΤΡΑΥΛΟΥ "Η Μήδεια δεν χόρεψε ποτέ", εκδ. Μεταίχμιο 2015

“…..Εμοιαζε περισσότερο με κυνήγι θησαυρού, με το σαφάρι μιας αλήθειας, την οποία μπορούσαν να συλλάβουν μόνο όσοι διέθεταν ευρεία αντίληψη για τα ανθρώπινα λάθη ή όσοι έχουν βιώσει σε πρώτο πρόσωπο μια αδικία μη αποδείξιμη από τις συμβατικές μεθόδους των αρχών και της δικαιοσύνης…». 

Το τελευταίο βιβλίο της Πασχαλίας Τραυλού,  κατά τη γνώμη μου, ανταποκρίνεται επάξια στο απόσπασμα, που παρουσιάζει, στην αρχή του βιβλίου, τις σκέψεις των τεσσάρων διαφορετικών ανθρώπων, που θα κινηθούν γύρω από την Αιμιλία Στρατάκη, με σκοπό αρχικά την αναζήτηση της αλήθειας, στο μέτρο του δυνατού και την ανίχνευση των βαθύτερων αιτίων της συμπεριφοράς της, για να καταλήξουν στο τέλος, ο κάθε ένας από αυτούς σε ένα προσωπικό ταξίδι αυτογνωσίας και αποδοχής του εαυτού του. Το θέμα του βιβλίου δύσκολο, στενόχωρο, αλλά βαθύτατα ανθρώπινο, προκαλεί προβληματισμούς, που υπερβαίνουν, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα μηνύματα που πολλές φορές είτε γεννώνται είτε μεταδίδονται από την ανάγνωση μίας μυθιστορίας. 

Η ιστορία της Αιμιλίας Στρατάκη, και κάθε γυναίκας που βρέθηκε στην ίδια θέση, είναι βέβαιο ότι στην ανθρώπινη κλίμακα αξιών της κοινωνίας μας, προκαλεί, το λιγότερο κοινωνική κατακραυγή, αποδοκιμασία, απέχθεια, «ηθική» καταδίκη, που αυτονόητα και εύλογα, συνδέονται άμεσα με αναμφισβήτητα ποινικά κολάσιμη συμπεριφορά, ωστόσο, η Π. Τραυλού, με μοναδικό τρόπο, χωρίς μελοδραματικές εξάρσεις ή υπερβολές στις περιγραφές του συναισθηματικού κόσμου όσων, αναγκαστικά, είτε εκ της θέσεως τους είτε από επιλογή, συνέδεσαν την προσωπική τους διαδρομή με τη βασική ηρωίδα, μεταθέτει, κατά τη γνώμη μου, την απαξία της συγκεκριμένης ανθρώπινης συμπεριφοράς, σε ένα άλλο επίπεδο, ίσως πιο προσωπικό, πιο επώδυνο, αλλά, και πιο αληθινό, αναζητώντας τις αιτίες και τα κίνητρα που τις περισσότερες φορές (δυστυχώς) παραμένουν σκοτεινά και ανεξιχνίαστα. 

Εκτός από τα τέσσερα βασικά πρόσωπα, που με αποφασιστικότητα και διάθεση κατανόησης, θα συνδεθούν με την Αιμιλία Στρατάκη, στην πορεία του βιβλίου, και θα αναδυθούν μέσα από τις αφηγήσεις τους, ποικίλα συναισθήματα, θετικά και αρνητικά, και τον τρόπο που κάθε ένας βιώνει την απόρριψη, την προδοσία και την απώλεια, δέχεται ή απορρίπτει ενοχές και ευθύνες που του αναλογούν, με έξοχο τρόπο,  εισέρχονται νέοι και ολωσδιόλου, διαφορετικοί, μεταξύ τους, χαρακτήρες, τους οποίους η συγγραφέας σκιαγραφεί με τον τρόπο που ακριβώς περιγράφει στον πρόλογο, δηλαδή προβαίνει στην ιδιοσυγκρασία της ελληνίδας μάνας. Κάθε μία μητρική παρουσία, διαφορετική με την άλλη, και από θέμα προσωπικότητας αλλά και συμπεριφοράς, διαδραματίζει έντονο και καθοριστικό ρόλο στη ζωή του παιδιού της, από την παιδική και την εφηβική ηλικία έως και την ενηλικίωση, μέσα δε, από την εξέλιξη της πλοκής, αναδεικνύεται τελικά, η αφανής ή εμφανής ευθύνη, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας, ανάλογα με το έλλειμμα ή το περίσσευμα της αγάπης που κάθε παιδί δέχεται. Νομίζω ότι κάθε αναγνώστης θα δώσει τη δική του προσωπική ερμηνεία, για τους προβληματισμούς που ανακύπτουν αναφορικά με τη σχέση μητέρας – παιδιού, ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητας του θέματος, ωστόσο, παρά τις ανατροπές και τις σταδιακές αποκαλύψεις, το τέλος, είναι διαφορετικό για κάθε έναν από τους ήρωες, συμβαδίζοντας με την προσωπική του ατομική ηθική, την ιεράρχηση των αξιών του και την ανάγκη να λάβει και να δώσει συγχώρεση.   

Δεν θα αναφερθώ στη λογοτεχνική αξία του βιβλίου, τη θεωρώ αναντίρρητα δεδομένη, πιστεύω ότι θα αποτελεί για πολύ καιρό, θέμα ουσιαστικής συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων, θα εγείρει προβληματισμούς, ακόμα ίσως και να ξενίσει για τη συγγραφική οπτική της Π. Τραυλού, έναντι της ηρωίδας της (αφού ως κοινωνία δύσκολα αποδεχόμαστε ότι οι ευθύνες για ορισμένες ακατανόητες και απεχθείς, συμπεριφορές είναι, αν όχι συλλογικές, πάντως δεν οφείλονται αποκλειστικά και μόνο σε ψυχολογικές διαταραχές, ενώ εν γένει η δικαιοσύνη, δεν διαθέτει ούτε, πλήρως επαρκείς και αξιόπιστους μηχανισμούς αλλά ούτε και χρόνο να διαγνώσει την αλήθεια, και να την προσμετρήσει στην τελική της κρίση). Κλείνοντας το βιβλίο, νομίζω ότι θα το «κρατώ» για αρκετό καιρό στην μνήμη μου, ιδιαίτερα δε, την παράγραφο που αναφέρεται στο «πληγωμένο συναίσθημα» και τη δύναμη που ασκεί στην εξαγρίωση των ανθρώπων και μεταδίδει με λιτό τρόπο ένα από τα πολλά μηνύματα του βιβλίου.