ΝΙΚΟΣ ΓΟΥΛΙΑΣ "Ιάσμη, στα χρόνια της ομίχλης", εκδ. Ψυχογιός 2012

Βιβλίο πολυεπίπεδο, με ιστορικές και κοινωνικές αναφορές, και τοποθετημένο χρονικά σε μία περίοδο της νεοελληνικής μας ιστορίας, η οποία δεν απαντάται συχνά σε μυθιστορήματα. Και δεν με εντυπωσίασε μόνο το χρονικό πλαίσιο της ιστορίας, αλλά το γεγονός, ότι σε όλο το βιβλίο, οι διάλογοι μεταξύ των ηρώων, παρουσιάζονται με την τοπική διάλεκτο εκείνης της περιόδου, στοιχείο που δείχνει ότι η συγγραφή του, ήταν αποτέλεσμα όχι μόνο ιστορικής και κοινωνιολογικής έρευνας, αλλά και σεβασμού ως προς τον αναγνώστη. Προσωπικά, ξαφνιάσθηκα ευχάριστα με τους διαλόγους των ηρώων, με τους ιδιωματισμούς, τη σύνταξη και τον τρόπο ομιλίας εκείνης της περιόδου, και πιστεύω ότι προσέδωσε στο βιβλίο, ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα. Παρά τον τίτλο του βιβλίου, «Ιάσμη», η ιστορία δεν ξεκινά με την ιστορία της Ιάσμης, αλλά εξελίσσεται σταδιακά, μέσα από την ιστορία της Χίου. Ξεκινώντας από τη Χίο, και την καταστροφή της, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, και την ιστορία της οικογένειας του Νικόλα, ταξιδεύουμε στην Σύρο της ίδιας περιόδου, στην Ανω Σύρο, όπου έχουν καταφύγει οι κάτοικοι της Χίου, και όπου ο Νικόλας, θα γνωρίσει μετά από χρόνια την αγάπη στο πρόσωπο της Ιάσμης. Η ερωτική σχέση του Νικόλα και της Ιάσμης, συγκινητική, μοναδική και τραγική θα επηρεάσει το χαρακτήρα και τη ζωή του Νικόλα καταλυτικά, έως το τέλος. Το κυρίαρχο όμως, κατά τη γνώμη μου, στοιχείο του βιβλίου δεν είναι η σχέση αυτή καθεαυτή, αλλά η σύνδεσή της, με την ιστορία του Νικόλα και της οικογένειάς του, και την παράλληλη εξέλιξη της ιστορίας των δύο νησιών, της Χίου και της Σύρου. Η κατεστραμμένη Χίος, αναγεννήθηκε, χάρη στα φημισμένα Μαστιχοχώρια της, και όταν ο παγετός, για άλλη μία φορά, κλόνισε το νησί, βρέθηκαν άλλες διέξοδοι και άλλες επιλογές. Η Σύρος, από την άλλη πλευρά, ταυτόχρονα, αποκτούσε τα πρωτεία, με την Ερμούπολη να αρχίσει να κυριαρχεί, στο εμπόριο, να εντυπωσιάζει με την ανάπτυξή της, κοινωνικά και επαγγελματικά, σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τότε ακτοπλοίας, (από τα καίκια στα ατμοκίνητα). Οι περιγραφές των δύο νησιών, και η εξέλιξή τους, μέσα στο βιβλίο, είναι γλαφυρές και ολοζώντανες, και παράλληλα οι προσωπικές ιστορίες των ηρώων (του Ισίδωρου, του Νικόλα, της Ιάσμης, της Ροδόκλειας), είναι στενά συνδεδεμένες με την ιστορία του τόπου τους, αφού, κάθε αλλαγή, είτε θετική είτε αρνητική, και ανεξάρτητη από τις προσωπικές τους επιθυμίες, τους επηρεάζει προσωπικά και συναισθηματικά, παίζοντας σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις τους και στην πορεία της ζωής τους.