ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ "Τα παλιά ασήμια", "Μια προσευχή για τα παλιά ασήμια", "Πέρα από τα παλιά ασήμια", εκδόσεις Μεταίχμιο

Πίστευα ότι μετά την τριλογία των «Μεσημβρινών της ζωής», δύσκολα θα μπορούσε άλλο αΠίστευα ότι μετά την τριλογία των «Μεσημβρινών της ζωής», δύσκολα θα μπορούσε άλλο αφήγημα, και δη τριλογία επίσης, (η συμπλήρωση της οποίας αναμένεται σύντομα), να ξεπεράσει τη συγγραφική δεινότητα της ίδιας της δημιουργού, και μάλιστα σε τέτοια έκταση και βάθος, πολύ περισσότερο, που η επιλογή του θέματος, ο τόπος και ο χρόνος εξέλιξης της πλοκής, φέρουν ειδικό ιστορικό και συναισθηματικό βάρος (και προσωπικά για εμένα ακόμα μεγαλύτερο, γιατί έλκω εκ μητρός καταγωγή από την περιοχή της Νίγδης). Η θεματολογία του (για τις χαμένες πατρίδες που σε κάποιο σημείο του δεύτερου μέρους, πολύ σωστά, αναφέρεται χαρακτηριστικά, είναι μόνο οι «λησμονημένες» πατρίδες), ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί σύνηθης, όμως δεν είναι, και τούτο διότι, αναφέρεται όχι απλώς στην τραγική ιστορία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και στις συνέπειες της Καταστροφής, με μυθοπλαστικό τρόπο, αλλά η συγγραφέας, εξιστορεί με ακρίβεια, ρεαλισμό και πιστότητα στις πηγές και στην έρευνα που προηγήθηκε, την κοινωνική, πολιτική και οικονομική κατάσταση και πορεία των Ελλήνων της Καππαδοκίας, «στα έσχατα της Ανατολίας», τιμώντας με μοναδικό τρόπο όσους ευτύχησαν να ζήσουν και να δημιουργήσουν, είτε ατομικά είτε κοινωνικά, σε εκείνα τα μέρη, και να βιώσουν τελικά με σκληρό τρόπο και απάνθρωπες συνθήκες τον εξοβελισμό τους, ως «παράπλευρες απώλειες» των αποφάσεων που ελήφθησαν ερήμην τους. Τα εκφραστικά μέσα της αφήγησης, είναι εξίσου άρτια, είτε με τη χρησιμοποίηση τοπικών διαλέκτων ή γλωσσικών ιδιωμάτων εκείνης της περιόδου, όπου αυτό ήταν απαραίτητο, είτε με τις άψογες περιγραφές των κωμοπόλεων και των περιοχών, στις οποίες εξελίσσεται η πλοκή, είτε με την παράθεση ιστορικών στοιχείων που κορυφώνουν την ένταση και το ενδιαφέρον, σε συνδυασμό πάντα με την τεχνική της αναδρομής, και τις εναλλαγές παρελθόντος και παρόντος, που προσδίδουν χρονικό βάθος σε όλο το κείμενο, αφού φωτίζονται γεγονότα και καταστάσεις που η αιτία τους ανάγεται στο παρελθόν και όχι στο «τώρα» του αφηγηματικού μύθου, δημιουργούν ένα άψογο (κατά τη γνώμη μου πάντα) αποτέλεσμα. Το τρίτο και τελευταίο μέρος, επακολούθησε εξίσου επιτυχημένα, αποκαλύπτοντας την αρχή της ιστορίας, και το νοερό ταξίδι στις «υπόγειες πολιτείες, στις απόκρυφες εκκλησιές, και στο μοναστήρι με τη Χαμογελαστή Παναγιά» ολοκληρώθηκε προκαλώντας αισθήματα συγκίνησης, δέους, νοσταλγίας για όσα χάθηκαν αλλά παραμένουν αναλλοίωτα, έστω και σε υποσυνείδητη μορφή μέσα μας......

Προσωπικά, ευχαριστώ τη συγγραφέα, για τις μνήμες που ανακίνησε και τη συγκίνηση που (πολλές φορές) μου προκάλεσε, καθόλη τη διάρκεια της ανάγνωσης, με το «ταξίδι» της στον τόπο των προγόνων μου. Και δύο χρακτηριστικά αποσπάσματα, τα οποία, αποδίδουν, κατά έναν τρόπο (και κατά την ταπεινή μου γνώμη) το νόημα ή και τα μηνύματα της ιστορίας : «Πατρίδα μου, ποιος ξέρει αν θα σε ξαναδώ, σπάραζε η καρδιά μου, φίλησα και τα χώματα όξω από το σπίτι μας, πήρα μια τζούρα χώμα μαζί μου και ορκίστηκα εκεί που θα πήγαινα να μην ξεχνούσα ποτές, το χωριό μου και τις ομορφιές του, να μην ξεχνούσα τους προγόνους και την ιστορία μας….» «Αν δεν τιμήσεις το παρελθόν, ποτέ δεν θα αξιωθείς το μέλλον, ούτε το παρόν θα χαρείς. Το χθες είναι το χτήμα και τα θεμέλιά μας. Χωρίς αυτό δεν χτίζεται το σπίτι της ζωής μας. Κανένα σήμερα, κανένα αύριο δεν μας ανήκει αδελφή μου….».